Cando un cineasta como Alexander Payne estrea unha película é un evento. Con só oito películas na súa filmografía, e a pesar da mala acollida da súa última película de ciencia ficción, Una vida a lo grande (2017), o guionista e director orixinario de Nebraska, volve á traxicomedia humanista como só el sabe facer.
Los que se quedan – o título orixinal é The Holdovers, “os vestixios”, “os remanentes” - preséntanos a Paul Hunham (Paul Giamatti), un intachable, solitario e malhumorado profesor de historia que traballa nun prestixioso colexio da Nova Inglaterra. Durante as vacacións de Nadal o docente se ve obrigado a permanecer no campus, velando por un puñado de estudantes que non teñen onde ir. A convivencia forzosa levaralle a forxar un vínculo especial cun deles, Angus Tully (Dominic Sessa), e a tomar unha serie de decisións que cambian radicalmente a súa vida.
Los que se quedan, como declarou o seu director nunha entrevista é “unha película contemporánea que aparenta ser dos Setenta”. O filme está gravado a propósito como se fora un filme de baixo orzamento desa época, co son en mono, a fotografía, a música, a estética e uns decorados vintage. Pero non celebra a nostalxia dun pasado idílico. O envoltorio é mais ben un pretexto cinéfilo e cativador para falar das relacións humanas, que son universais e atemporais. Como di o profesor, nun momento clave do filme, ao seu inquieto alumno: “Se queres entender o presente ou a ti mesmo, hai que coñecer o pasado”. Hai moi poucos directores e guionistas en EEUU que saben contar as relacións humanas con tanta lucidez e tenrura, e transmitindo importantes leccións de vida quitándolle por completo a moraliña. Alexander Payne é un deles. Móvese seguro no complexo terreo do emocional sen esaxeracións ou sentimentalismos. Limítase a enfocar os seus personaxes sen evaliacións e, a vez, sen ocultar as pobrezas de cada un deles.
Paul Giamatti volve a traballar con Payne desde Entre copas (2004) gañando un merecidísimo premio a mellor actor de comedia aos últimos Globos de Ouro. Dominic Sessa, na súa primeira experiencia diante da cámara, é unha auténtica sorpresa, e unha inspirada Da’Vine Joy Randolph encarna o conmovedor papel da xefa de cociña da escola que perdeu o seu fillo en Vietnam.
Definitivamente a última longametraxe de Payne pode colocarse entre as mellores da súa filmografía, un chanzo máis abaixo da que, para min, é a súa obra mestra: Nebraska (2013). É moi recomendable. Segue programada na carteleira do cinema comercial.
