El conjunto de grabados rupestres de Penedo do Muro, en Sandín (Monterrei), tendrá un registro digital de alta resolución. Una colaboración internacional entre el Grupo de Estudos de Arqueoloxía, Antigüidade e Territorio da Universidade de Vigo (Geaat) y el proyecto de investigación europeo RAW RockArt, Words and Warriors (Arte Rupestre e Interacción Marítima na Europa Atlántica) posibilita este trabajo de documentación, autorizado por la Dirección Xeral de Patrimonio de la Xunta.
La arqueóloga del Geaat Beatriz Comendador Rey dirige la investigación, con un equipo de intervención en el que están Johan Ling (University of Gothenburg); Magnus Artursson (Sweedish National Historical Museum/ University of Gothenburg) y Marta Díaz-Guardamino Uribe (Durham University). “Esta colaboración é unha mostra do esforzo de internacionalización e de amosar o rico patrimonio rupestre da comarca de Monterrei alén dos nosos núcleos académicos, xa que a arte rupestre do interior transfronteirizo actualmente queda fóra dos itinerarios temáticos rupestres europeos, como é o caso do CAARP”, dicen desde la UVigo.
La actuación realizada en Penedo do Muro se centró en dos petroglifos. En el primero se hizo un registro parcial y en el segundo uno cas completo. “A nova documentación realizada emprega técnicas como o escaneado con láser portátil de gran precisión e Reflectance Transformation Imaging (RTI) para algún dos detalles”, explican los organizadores.
Comprobar las épocas
“Unha das cousas que permite estudar esta resolución tan ampla é por exemplo comparar a tecnoloxía dos diferentes tipos de sucos con que están feitos os gravados na pedra, para ver se todos os gravados son da mesma época ou non, que é unha cousa que non sabemos con certeza. O rexistro definitivo permitirá facer o estudo microtopográfico da superficie da pedra”, anota Beatriz Comendador.
Uno de los principales objetivos del proyecto sueco RAW RockArt, Words and Warriors es realizar un estudio comparativo sistemático y detallado de las “estelas de guerreiro peninsulares” y sitios de arte rupestre relacionados con el arte rupestre de la Edad de Bronce final del sur de Escandinavia.
“Existen unha serie de paralelismos (ademais de diferenzas) relevantes entre as dúas tradicións que recibiron atención renovada recentemente, xa que se considerou a hipótese de posibles contactos entre a península ibérica e Escandinavia neste período. O que estaría por determinar é se estas relacións foron directas ou indirectas.”, puntualiza la responsable del proyecto de investigación en Monterrei.
Las “estelas de guerreiro” que estudian los arqueólogos
“Hai moitas estelas de guerreiro por toda a Ruta da Prata, é un fenómeno fundamentalmente do suroeste peninsular. Estas estelas son pezas que teñen gravados na parte dianteira, que estaban chantadas e normalmente tiñan representacións da panoplia dun guerreiro, é dicir, o escudo, a lanza, a espada e ás veces outros elementos”, comenta Beatriz Comendador sobre el proyecto. En la comarca de Monterrei “temos unha estela, a da Pedralta do Castrelo do Val, que é unha das estelas máis setentrionais que se coñecen, e logo hai outras polo val do Támega, como por exemplo as que están en Castelões, en Chaves (Portugal) ou a de Tojais en Montalegre”. El trabajo conjunto en Penedo do Muro surge a partir del proyecto “Alto Támega: Accións na Paisaxe Patrimonial” y del de “Integración e Publicación de Información Arqueohistórica Xeoreferenciada da Provincia de Ourense a través da Rede”. Estas campañas se realizaron en el marco de revisión y estudio territorial de los yacimientos de la prehistoria reciente del val del río Támega.
“No marco destes proxectos foi realizada unha limpeza dos gravados, coa finalidade realizar o rexistro seguindo as metodoloxías convencionais. Xa posteriormente, no ano 2019, empregando como base o rexistro gráfico de 2014, o Geaat levou a cabo un calco dixital de ambos conxuntos, moi afectados polas vagas de incendios de 2013 e 2020”, añaden.
