Seguramente se deba a que esta noite pasada durmín pouco e mal; o caso é que me espertei co ánimo un tanto procaz, un tanto arrebatado, moitas gañas de contar cousas que non é habitual que se conten; ou sexa, con moi mal corpo. Que lle imos facer!
Tamén pode ser que, nestes días de aí atrás, nos remitimos algunhas veces á lectura de Oscar Wilde. Como consecuencia delo quedounos un pouso, entre agridoce e irónico, entre comprensivo e suspicaz, ó que acaso sexa debido o feito de que, o escritor irlandés, veña sendo de sempre unha fonte de suxestións. De ser así, isto deberíase á súa vez á súa personalidade, en moita maior medida que ás súas obras, que tamén, pero menos.
O segredo acaso resida nas controvertidas respostas coas que agasallou a aqueles que o interrogaron respecto da súa moralidade, das súas preferencias, en resume, da súa condición sexual tan en contradición coa moral reinante no Reino Unido da Gran Bretaña todo ó longo da súa vida.
Non nos enganemos, no Reino Unido da Gran Bretaña e tamén no Reino de España onde, xa iniciado o século XIX, se axustizaba ós homosexuais encerrándoos nun bocoi xunto con gato, unha cobra, unha araña, unha rata e non sei que bicho máis; logo eran tirados ó mar. Imaxínense os sufrimentos e as agonías dos así tratados. Fixérono, por exemplo, en Bilbao co italiano que no Ferrol, no número 20 da súa rúa da Magdalena, fundara o primeiro teatro da ópera que houbo en España. Sigamos ó que íamos. Iamos a Irlanda. Hai xa algúns anos, razón pola que non recordo o seu titulo, vín unha película irlandesa producida e protagonizada por Pierce Brosnan, o actor irlandés, que o mesmo foi tamén quen a dirixiu. Non podo precisalo. A película ía dun solteirón irlandés que recibe a mala nova do pasamento da súa irmá, acaecido en Nova York, e do legado que esta lle transmite: o de protexer a un sobriño, co que el non contaba; un sobriño do que descoñecía a súa existencia e que, de alí a pouco, o informa de que chegará, tal día e a tal hora, ó peirao a bordo dun transbordador que, dende Dublín, viña repartindo a xentes polas illas.
Eu vin a película dobrada ó galego e, ó longo de toda ela, non fixen máis que lle dar voltas ó feito de que o que se narraba na pantalla podería ter sucedido en Galicia: O tío acode ó peirao e, cando xa desespera por non ter podido recibir ó seu novo sobriño, interpélao un mozo, negro coma un chamizo, que ven puidera ser o Panchito de Castelao. Era o sobriño. Busquen ese espléndido relato xurdido da pluma de Castelao, do Castelao literato, que tamén o foi, como ser foi pintor e, fundamentalmente, político, e verán que é certo isto que lles digo, que o humor irlandés ben puidera ser o humor galego e a súa realidade a nosa.
O mesmo é posible que suceda coa moralidade, non o sei, pero moito me gustaría que alguén mo corroborase. Imos ver en que me amparo pra ver de suscitar tanto interese como o necesario pra que me poida proporcionar unha resposta. Os labores que en Ourense eran levados a cabo na rúa ourensá do Vilar, e noutras veciñas, desenvolvíanse en Pontevedra no barrio da Moureira, alí por onde estiveran os estaleiros nos que se construíra a nao que levaría a Cristobal Colón a América. Unha das madamas que rexentaba un dos prostíbulos alí establecidos foi acusada de difamación e levada a xuízo; nel foi interpelada polo xuíz, un respectado e probo pai de familia pontevedrés, dono dunha moralidade intachable, a entón reinante; a mesma que, en non pequena medida, aínda o segue a ser hoxe:
-Confirma vostede ser Fulana de Tal, máis coñecida como a Conaquente?
Á hetaira non lle debeu gustar verse publicamente alcumada de tal xeito que o caso foi que se arrepuxo e respondeulle a quen así a interpelaba:
-Oia, señor xuíz, un respecto que, na miña casa, coñecémolo a vostede coma Carallo Rampante e eu non dixen nada.
Disque foi absolta de todo cargo.
No segundo xuízo ó que foi sometido Oscar Wilde foi interrogado (paga a pena ler o total do interrogatorio) por Mr. C. F. Gill:
-Non era o tipo de rúa ó que adoitaba ir de visita? Tiña outros amigos alí?
-Non -respondeulle Wilde-. Era simplemente un apartamento de solteiro.
-Pero nun barrio bastante equívoco.
-Iso non llo sei. Sei que estaba perto do Parlamento.
-Facíalle vostede espléndidos agasallos a todos eses mozos?
-Perdoe que discrepe. A dous ou tres deles regaleilles unha petaquiña. Esa clase de rapaces fuma moitísimo. Teño debilidade por lle regalar petacas ós meus coñecidos.
-Un costume bastante caro de ser exercido indiscriminadamente, non si?
- Menos extravagante que regalar ás señoras ligas adornadas con xoias -respondeulle Wilde ó xuíz acusándoo sen dicilo, pero de xeito que entendera toda a sala que o señor xuiz era outro carallo rampante máis.
A moralidade sempre ten unha viaxe de ida e volta, os dos xuices son un bo exemplo dela, e a claridade da meretriz d’A Moureira non desmerece da do xenio literario de Oscar Wilde.
Por iso segue a ser válido o diálogo que Antonio Machado nos fai chegar da man de “Juan de Mairena”: “A verdade é a verdade, dígaa o rei Agamenon, ou a diga o seu porqueiro. Agamenón respondeu a isto: ‘É certo’. Pero o porqueiro retrucou: ‘Non me convence”. Pregúntese agora o lector amable na corrección á que están a ser sometidos este tipo de cuestións, analice a nova moralidade que se está a desprender dela e se lle da tempo a se persignar que o faga canto antes non vaia ser que o pillen deixándoo coma a este par de xuíces que acaban de ser recordados.
