Hai unha forza en todo home que arde sen pausa durante a súa existencia: a mirada. Nunca se apaga. Simplemente, non podemos evitar ollar o perímetro. É un movemento incesante, perpetuo. Na medida que, segundo Juan de Mairena, era fácil non escribir un drama tráxico en cinco actos, resulta dificilísimo perder de vista a realidade. Non distingo tipos de miradas: francas, agochadas, directas, indiscretas. Estamos escravizados por calquera delas. O asombro, sen o cal non hai coñecemento, é o efecto orixinal e precioso desa manobra inevitable de cravar con acerto os ollos nas cousas que nos interesan. O individuo é, antes que moitas cousas, antes incluso que un homo faber, ou sapiens, un voyeur na estrita etimoloxía francesa. O substantivo é máis ou menos moderno, pero a natureza humana que describe remite á prehistoria.
A elocuencia non está no tipo que fala, senón no fulano que cala pero sabe mirar ao seu redor. Jean Dominique Baudy, o xornalista autor d´O escafandro e a bolboreta, é o exemplo perfecto. Afectado por una grave enfermidade paralizante, ditou o seu libro acenando co ollo esquerdo, nada máis. Na posibilidade da mirada, no concepto de descubrimento que se agocha no nervio óptimo, descansa o coñecemento. Poucas cousas temen, de feito, máis os homes que ser contemplados en determinado momento polos seus semellantes. Clint Eastwood, no papel de Dirty Harry, expresábao doutro xeito, talvez máis elocuente, cando se dirixía a unha das súas vítimas na primeira entrega de Harry O Sucio: 'Que carallo miras?' Dirty non era, esencialmente, un home de modais, pero sabía que unha ollada, en segundo que intre, era como un magnum cargado.
A superioridade duns sobre outros baséase, diría eu, na habilidade para obter da mirada sobre as cousas máis información que o resto. Nada notable, probablemente, se ve a primeira vista. Nada máis aló de obxectos, figuras, conexións, desprazamentos, obviedades. En realidade, a mirada debería servir para algo distinto, non tanto para constatar o que advertiría calquera con simplemente ter os ollos abertos, como para ver o que, en ocasións, non aparece. A segunda mirada. Acaso ten mérito ler un texto de Shakespeare, Camus ou Beckett, sen máis? O relevante é ver o que ningún destes autores, en aparencia, escribiu. Pero está.
