Wather, is taught by thirst, escribiu Emily Dickinson (1830-1886). Este verso, que Amalia Rodríguez Monroy traduciu ao castelán como “El Agua se conoce por la sed”, deixa ver a capacidade da poeta para penetrar no que consideramos real e distinguir nel o breve espazo en que a verdade agroma. Talvez por iso escribiu tamén que a verdade ha deslumbrar moi pouco a pouco -“La Verdad ha de deslumbrar muy poco a poco/ O ciegos dejará a todos los Hombres”-, porque ela a buscaba, e, na propia procura, tivo unha intuición forte ao respecto do poder cegador de seu. Neste sentido adiantouse, como moi ben apunta Rodríguez Monroy no prólogo desa Antología Bilingüe, publicada por Alianza Editorial, á idea que agora temos de que a verdade se constrúe nun estatuto de ficción.
Dickinson foi unha poeta reflexiva, con esa chispa eléctrica que caracteriza a quen posúe unha palabra propia que lle nace de dentro e pode significarse por si mesma, sen comparación de nigún tipo. Había nela unha forza arrebatadora e un coñecemento particular, determinado pola observación persoal. Sabía entón dos efectos que suscita o anhelo, ese desexo de acadar algo, o que sexa. Neste sentido, creo que cómpre suliñar o seu carácter introspectivo tamén, que lle permitiu enfocar a invisibilidade de seu sen temor nin raiba e calibrar a estupidez exacta que implica calquera ansia de trascendencia. “El éxito es más dulce/ Para quienes nunca lo alcanzan./ Asimilar un néctar requiere muy penosa necesidad”. Como Keats, que tamén escribiu un poema sobre a fama -(...) será huraña/ con quien arrodillado la corteje-, endexamais caeu na fatuidade. Este rigor fixo dela unha observadora atenta e minuciosa, dedicada ao seu labor poético con decisión, allea ao ruído exterior. As súas metáforas fanse pois visionarias, así é que ficarán na nosa memoria e clarificarán o noso enfoque do microcosmos retratado por ela. Así, a partir da lectura dos seus versos, a esperanza, por exemplo, será xa para nós esa cousa con plumas -“Hope” is the thing with feathers/ “La Esperanza” es esa cosa con plumas-, que nos abanea, que endexamais se detén, que conmove.
Emily Dickinson sitúanos con ela diante do espello. Non podemos fuxir do seu trazo vigoroso e radial que atravesa a apariencia de verdade. É imbatíbel, vai directa ás sombras, fai fronte á desolación e á dor, sen tregua. Considera que “(...) la Calma es sólo un Muro/ de Gasa siempre intacta”. Sempre, Emily, sempre? Talvez sempre sexa demasiado tempo... A verdade é que, lendo eses textos dan ganas de lle preguntar directamente á súa pluma/espada, isto, por exemplo: Dada a delicadeza dese tecido -a Gasa- co que identificas a calma, non cres que podería romper, Emily?. Imaxino que respondería que si, porque a poeta sabía ben da tendencia á ruptura dos sentimentos delicados que tanto nos embriagan. Certamente, Dickinson é unha das voces máis interesantes da literatura universal, que decidiu vivir metida no seu recuncho doméstico coa familia, abrumada por un inmenso fastío existencial, pois non se sentía con forzas para lidiar coa furia hipócrita do mundo burgués ao que pertencía.
De cando en vez, conseguiu desafogar esa canseira con explosións furiosas, que, de ningunha maneira eu asociaría coa histeria, mais con simples accesos de cólera, derivados xustamente da contención expresiva que se lle esixía como muller nun mundo de homes. Emily se cabreaba, si. Que pasa? Menos mal que podía canalizar a frustración dese xeito, porque a ver quen, cunha intelixencia destacada como a dela, podería resistir nesa cuadrícula estreita e asfixiante, sen abrir a boca para protestar nin unha soa vez.
