O pasado domingo día 17 abriu a pesca ou, como se di tamén: levantouse a veda. Que diferente agora de cando eramos novos! Daquela tiñamos marcada a data con letras douradas no calendario. Despois dunha longa espera de medio ano só con pensalo xa suabas; durmías intranquilo; soñabas cachóns, presas, canles e remuíños: e ata parecía que as mans te cheiraban co forte arrecendo da mucosa das troitas salvaxes. Iso era antes... claro.
Recordo tardes oceánicas e un sol enorme camiño do Quinxo, o murmurio crecedeiro das follas dos salgueiros aloumiñadas pola brisa do solpor, as augas desatadas dun Limia bravío camiño de Portugal, as brancas areas e as pegadas duns pasos fuxidíos na praia do Aguinchos, e unha troita, grosa como un puño, choutando por riba da corrente, aló, no final da liña, a máis de corenta metros de distancia... mentres tremías de emoción e as altas montañas do Xurés comprimían o universo. E logo chegabamos de noite a casa, fartos e cansos, por estradas sinuosas que levaban a fin do mundo, coas pintas vermellas das troitas cravadas na nosa memoria e un sorriso limpo estampado na cara, co mundo de arredor aínda abaneando ao compás dunha corrente imaxinaria, logo de horas de seguir a marcha infatigable do río no seu eterno devalar.
Iso era antes, claro. Era antes de que nos decatáramos de que estabamos a estragar sen remedio a vida natural, porque hoxe, de todo aquilo, xa apenas queda nada. Apenas quedan troitas nos ríos domeados, e algúns proclaman a necesidade de pechar a pesca ou como pouco devolver os peixes ás augas. Vivimos de costas a eles, aos ríos que son as arterias polas que flúe a vida do planeta. Só en moi contadas ocasións, como cando o executivo galego decidiu poñer coto á barbarie prohibindo a instalación de novas centrais hidroeléctricas, fomos conscientes do enorme dano que estabamos a producir. Ríos envelenados con fertilizantes, fitocidas e plaguicidas; augas contaminadas pola nula ou mala xestión dos refugallos; ríos medio secos pola avaricia humana, ríos encorados convertidos en cloacas, ríos emporcados afogados en entullos, ríos que feden a progreso mal levado... Era obvio que algún día tiñamos que pagalo, e, ese día, hai tempo que xa chegou; inda que non queiramos asumilo, pero nótase, porque dos máis de cen mil pescadores que había en Galicia hai dúas décadas xa queda menos da metade, e, os que inda resisten, vagan desalentados soñando tempos pasados.
Un día, hai moitos anos, díxome un ser todopoderoso que non me trabucara, que valía máis un kilowatio que unha troita; e eu calei, calei porque a aquel home non lle retrucaban nin os seus, a risco de rematar empozados ou exiliados. Pero cavilei para os meu adentros: nin de coña! Nin de coña, porque unha troita é o produto de millóns de anos de evolución, porque nas troitas que xa non hai condensábase a potencia toda da Natureza, porque neses seres esvaradíos que culminan a pirámide ecolóxica dos seres acuáticos de Galicia refulxía o milagre da Creación, algo que, os humanos, non chegamos a comprender, por moito que alardeemos da nosa supremacía.
Se por algo lle estou agradecido ao meu pai, que en paz descanse, é por agasallarme dende que era neno con aquelas tardes marabillosas, cos paseos silandeiros á beira dun río espléndido, observando enfeitizado, mentres o sol douraba as copas dos altos freixos, as manifestacións máis puras dunha indómita Natureza; momentos que hoxe, cando os lembro, prodúcenme un profundo desacougo; e remato por me cabrear para berrar interiormente: Inconscientes! Que somos todos uns inconscientes!
