Na cultura do hedonismo e da diletancia propia dos sultáns otomanos, tiña moita importancia o deleite coas vistas da natureza e das actividades humanas. Podían ser estas os amenceres dourados nun Bósforo cheo de barcos apurados, coas illas dos Príncipes ao lonxe, podía ser o xentío rebuldeiro da Ponte Gálata e das pequenas naves que subían polo Corno de Ouro arriba, podían ser solpores sobre o Serrallo cos seus áureos palacios, ou o perfil das cúpulas por todos lados, coas sonoras chamadas á oracións desde os minaretes das mezquitas. Pero tamén podían ser as exóticas paradas ou desfiles cos que as legacións das terras afastadas do imperio otomano en Asia Central, en Medio Oriente ou no Norte de África, adornaban a cidade cando non era a chegada dos exércitos imperiais de volta de mil batallas, ou un concerto nun pavillón decorado con azulexos sublimes. Ese boato e colorismo multicultural de Constantinopla seduciu aos viaxeiros europeos e americanos ao longo de todo XIX e comezos do XX. E aínda que as visitas ao Top Kapi, o palacio do Sultán, non eran posibles máis que a círculos moi restritos, si se sabía da súa riqueza, magnificencia e barroquismo. Por se fose pouco, moitos puntos estratéxicos das celebracións da cidade estaban salferidos con “kioscos do sultán” para ver estes desfiles, esta vida.
Pero vaiamos ao tema. A palabra “kioshk” na lingua turca significaba orixinalmente “edificio pequeno de estilo árabe situado nun punto estratéxico para contemplar unha paisaxe ou un acontecemento”, ao que axiña se lle incorporou un segundo significado como “pavillón de parques ou xardíns onde se tocan concertos ou celebran exposicións”. Relacionado con este segundo significado está, claro, o “kiosco Alfonso” da Coruña, erguido en 1913 para conmemorar a visita de Afonso XIII á cidade herculina. Xa en Europa occidental, en Francia para ser exactos, engadiuse o significado de pequena construción nas rúas onde se venden xornais, revistas, postais e outras miudezas. De aí que o vello kiosko de estilo árabe que houbo antigamente na Horta do Concello ou Alameda de Arriba –ou Praza de Galicia, como se lle puxo sen arraigo en 1968, sobre o vello nome do repunante Bispo Cesáreo, o que excomulgou a Curros- de aí, digo, que ese vello kiosko, por filoárabico, entroncaba coa etimoloxía orixinal.
Pero entre nós, pouco dados a palacios e construcións áulicas e de lecer público, xa só significa, de feito, posto de venda de xornais, etc. Así, hai uns anos apareceron uns fermosos, de serie pero fermosos, de ferro imitantes antigo que se puxeron en puntos estratéxicos da cidade nosa e das cidades de Galicia. O do Parque, o dos Salesianos, o das Lagoas, o da Alameda... Todos eles atendidos eficazmente por persoas con algunha pequena minusvalía para algunhas cousas da vida, pero plenamente eficaces para a maioría, entre outras, as funcións que alí desenvolvían. Por iso, porque sabemos que o traballo é a vía de socialización máis eficaz, todos estabamos contentos, os traballadores dos quioscos e os clientes, nenos de chuches e maiores de revista.
E un día desapareceron. Horror. Si. É tan certo que a cultura da letra impresa non pasa por bo momento, como que a versatilidade dos quioscos facíaos permeables a moitas novas iniciativas de venda que acollían de forma natural. Que pasou, logo? A tanto chega a avereza, o economicismo do sistema que alguén deixa sen traballo a ducias de persoas en mala situación por un non sei que de concesións, rendibilidades ou calquera outra miudeza ao lado do inmenso servizo e do factor humano que prestaban? Se chego ser o Sultán, mandaba cortarlle a cabeza ao responsable. E abríaos de novo.
