Casa de Viana, Parada de Sil, 20 de maio de 1957. De resultas do conxuro dos fados, xogando unha partida de fabas, pintas e mais brancas, estaba por ver se merecía eu nacer; e de botarme a este mundo, onde daría o primeiro quiquiriquí se entre algodóns nun pazo de fidalgos ou habería de abrir os ollos nunha choza masai, alá na negra Tanzania? Por capricho das fabas e das fadas nacín no berce da Ribeira Sacra. Con fortuna, certo: estaba destinado a pechar a serie de sete nenos, que pareciamos a escala musical, con intervalos dun ano e tiña que vir eu para dar a última nota. Os máis grandes do niño, a medida que lles ían medrando as trenzas ás nenas ou o bigote aos rapaces, como as plumas aos paxariños, foron erguendo en voo uns tralos outros para Os Milagres ou para As Carmelitas de Ourense, deixándome a vara aguillada como testemuña para tanguer as vacas para o monte, andares percorridos antes polos que volven de vacacións falando castelán, coma se fosen señoritos de alto copete. Primeiro, estaban as vacas e, se quedaba tempo, a escola, pero ao gando había que sacalo a pacer tódolos días, así que a escola piseina pouco, mais daquel andar pasadío gardo algúns recordos: co pizarrín na man, calculando números enteiros, primos e fraccionarios; e dálle coa caligrafía, mollando con tento a prumiña no tinteiro sen borranchos na folla do caderno; logo, as táboas de multiplicar, o catecismo, os cabos, ríos e montes de aquí e de acolá cantados a coro coa batuta da mestra: unha póla pelada de castiñeiro.
Non sei ti, pero eu non gustaba dos quebrados de distinto denominador, malencarados coma coxos que son, dispensando. Ademais, o leite en po, que remexía a mestra con auga morna da cociña económica, tampouco era do meu agrado: cheiraba a mexos, así que, nun descoido da señorita, os buratos das latas de castiñeiro, que cubrían o piso da escola, tragaban o maná que lles chovía dende arriba aos ratos. Emporiso, de cando en vez os meus pais baixaban ao alpendre á procura dun polo, atado cun barazo, cacarexando e todo: regalo para a mestra para me espertar dos biosbardos, malia que, ás veces, se vise a señorita na obriga de mallarme coa vara.
A mestra, dona Enedina da Pena, metíame medo: a primeira vez, arreoume coa vara por proferir un xuramento que escoitara ao meu pai berrarlle á Cachorra, a vaca máis resabida, que saltou a sebe e foille esmagar a horta á veciña do Cruceiro, a señora Trinidá, que por entón tiña o home facéndose rico en Cuba, moi amigo do meu pai. Veu a mestra coa vara e deixoume os dedos aterecidos: deume no medianiño, no pai de todos, no furabolos, no pequeniño e mais no escachapiollos.
-Pon a man! -díxome con cara de cadela-.
E, parvo de min, abrín a cunca da man dereita, como quen espera unha puñada de caramelos, e malloume, malia que o polo dera un bonito quiquiriquí na cociña da mestra para anunciar a hora do recreo. Ao día seguinte, mandoume recitar as preposicións: a, ante, cabe, con, contra
Porén, mira, non che puiden rematar coas últimas, pois non atinaba por onde tirar despois do número catorce, que eran as vacas que presumía ter a miña casa (logo pariron a Gallarda e mais a Cachorra e xa aprendín a contar ata dezaseis). A señorita non atendeu o meu método de contar, non polos dedos, como facían tódolos nenos, senón sumando as reses no portelo do lameiro: sen vacas non había xeito de pasar dun número a outro. Agarrou a vara e díxome: 'Canta as preposicións'. Deseguida, as recitei de unha en unha: 'A, ante, bajo, cabe, con, contra, de, desde
, sin, sobre...' unha listaxe longa coma un rosario, e neste intre parei, bloqueado por falla da memoria r.a.m., pero veu ela e rematou co 'trasss
!', mentres facía onomatopea coa vara no meu caletre.
Penso que ao relato devandito cádralle máis axeitado o título: Diario dun neno labrego na escola de cala e ponteteso, dirás ti para os teus adentros. Mira que che é unha frase longa coma unha restra de allos, non vaia ser o demo que che repita a memoria de neno, de andares no outono do currículo, cando as lembranzas abanean as moas das enxivas como as castañas pingan dos ourizos.
