Fernando Gándara é un criminólogo nado en Sandiás, ao que lle acaban de dar unha insignia de ouro na XX Gala Académico-Científica da Sociedade Española de Criminoloxía e Ciencias Forenses celebrada na Universidade de Valladolid.
Canto tempo leva exercendo a profesión?
Para min foi sempre unha segunda profesión, eu dediqueime o sector asegurador. O tiña coma un “hobbie” prácticamente, pero estamos falando de máis de 17 anos.
Que foi o que lle levou a facer esta carreira?
Eu viña do sector da seguridade privada. Falamos do ano 84-85. Dentro da seguridade privada, eu vivín en Prosegur, transportes blindados, escoltas. De aí surxiu o tema da inquietude, da investigación, da criminalística, da criminoloxía…
Algún caso que poida destacar durante todos estos anos como criminólogo?
Moita colaboración no tema de exhumación de restos humanos. Estiven en diferentes países, identificando restos humanos.
Que é o que máis destacaría do seu traballo?
A miña especialidade é un pouco a pericia caligráfica dentro da criminalística. O grafoanálise, fun un promotor, cun compañeiro, de crear un programa que está patentado. É un programa para empresas, para a selección de persoal. Ademais, intentamos no seu momento levar institucións penitenciarias, para ver determinados perfiles. Intentamos darlle un aire, aínda que nos atopamos con moitos problemas.
Hai algún crime que lle sorprendera?
Sí, porque seguín moi de cerca o tema de “El Chicle”, de Diana Quer. Tiven algún contacto con algunhas persoas, intercambiando impresións sobre a situación.
Nesta profesión, ten que ser pouco sensible?
Eu diría ao contrario, que tes que ter moita sensibilidade, sempre con respeto. A veces hai que poñerse no lugar dos demais. Ver como pensan os demais, e que é o que os leva a facer determinadas cousas.
Como é o proceso de investigación dun crime?
Tes que seguir uns pasos perfectamente protocolarizados. Desde a chegada ao sitio, as primeiras persoas que chegan teñen que ser moi escrupulosas, para non contaminar o escenario. Se iso pasa, non se podería levar a cabo unha boa investigación. Nin unha boa recollida de probas, nin unha boa cadea de custodia.
Pode explicar o proceso da pericia carigráfica?
Comeza todo cando algunhas das partes din que esa firma non é súa ou non é auténtica. Iníciase un proceso onde se elabora un corpo de escritura no xulgado, coa persoa demandada. Hai que facer unha serie de estudos, con todas as firmas auténticas que esa persoa fixo. A partir de aí faise un cotexo coa firma. Ten un proceso moi comprexo porque hai que descompoñer toda a caligrafía e buscar similitudes, e é que depende dunha técnica. Hai que sumarlle posibles enfermidades que esa persoa teña. Hai algunhas que tardan un mes, e outras máis.
Cree que cambiou moito o mundo da criminoloxía desde que comezou?
Eu creo que sí. Agora mesmo temos unhas técnicas, cuns avances informáticos tremendos. Eu recordo cando me iniciei nesto, non hai punto de comparación. O que era un microscopio esteroscópico de antes comparado co de hoxe, pois é moi diferente. Coma todas as profesións facilítanos o traballo, aínda que no mesmo tempo hai que manter o rigor antigo.
Hai algunha morte que lle causara moita impresión?
Pois sí. A morte dunha nena, que no seu momento a coidaba a súa avóa. Sufriu unha caída que a levou o falecemento, e tiven a mala experiencia de vela nunha mesa. Non foi nada agradable. Esa morte foi provocada, que se intentou disimular como accidental, e o final puidose demostrar que ese falecemento había sido voluntario. Esto foi nos meus inicios, unha experiencia prácticamente do un por cento. Impactoume moitísimo, e a min non me gusta ver unha criatura así nunha autopsia.
A súa primeira autopsia?
Foi un señor que levaba falecido 37 días. Apareceu nunha casa, eu recordo que cando lle fixeron probas e lle pasaron o bisturí, eu botei tres anos sen probar o que é carne guisada. Debido a que a cor desa carne facíame recordar iso, logo, co tempo, xa o superei. Experiencias para as que non estamos preparados, a teoría é distinta da práctica.
