España podería ter que devolver ata 13.000 millóns de euros recadados ilegalmente.
O Tribunal de Xustiza da Unión Europea ditaminou hoxe que o 'céntimo sanitario' -o imposto sobre os carburantes que aplicaban algunhas comunidades autónomas, entre elas Cantabria, e os ingresos da cal destinábanse a financiar a sanidade- vulnera a lexislación comunitaria.
Os xuíces sinalan que "non procede limitar no tempo os efectos desta sentenza, xa que o Goberno español e a Generalitat de Catalunya non obraron de boa fe ao manter este imposto en vigor durante máis de dez anos". Iso significa que se abre a vía para que os afectados poidan reclamar a devolución dos 13.000 millóns de euros recadados ilegalmente entre 2002 e 2011, segundo as estimacións das propias autoridades españolas.
O fallo responde a un litixio iniciado por unha empresa de transporte establecida en Cataluña. A compañía solicitou que se lle devolvesen os 45.000 euros que tivo que pagar por este imposto alegando que era ilegal. O caso rematou ante o Tribunal Superior de Xustiza de Cataluña, que pedira á xustiza europea que se pronunciase.
O gravame en cuestión é o Imposto sobre Vendas Minoristas de determinados Hidrocarburos (IVMDH), que estaba destinado a financiar as novas competencias transferidas ás comunidades autónomas en materia sanitaria, ademais de actuacións ambientais. Estivo en vigor entre o 1 de xaneiro de 2002 e o 1 de xaneiro de 2013, data na que se integrou no imposto especial sobre os hidrocarburos.
Na súa sentenza deste xoves, o Tribunal declara que o 'céntimo sanitario' é contrario á directiva da UE sobre os impostos especiais, xa que non cumpre o principal requisito esixido a un gravame deste tipo: perseguir unha finalidade específica.
Neste sentido, sinala que o recadado polo céntimo sanitario se destina ás comunidades autónomas para que estas financien o exercicio dalgunhas das súas competencias. "Pois ben, o aumento da autonomía dun ente territorial mediante o recoñecemento dunha potestade tributaria constitúe un obxectivo puramente presupostario, que non pode, por si só, constituír unha finalidade específica", afirma o Tribunal.
Segundo os xuíces, para considerar que persegue unha finalidade específica, o debería ter por obxecto, por si mesmo, garantir a protección da saúde e do medioambiente. "Tal sería o caso, en particular, se os rendementos do devandito imposto deberan utilizarse obrigatoriamente para reducir os custos sociais e ambientais vinculados especificamente ao consumo dos hidrocarburos que grava o devandito imposto", apunta o fallo.
Non obstante, as comunidades autónomas destinan a recadación "aos gastos sanitarios en xeral, e non aos vinculados especificamente ao consumo dos hidrocarburos gravados". Ademais, a norma española non establece ningún mecanismo de afectación predeterminada a fins ambientais, denuncian os xuíces.
NON HOUBO BOA FE POR PARTE DAS AUTORIDADES ESPAÑOLAS
A Generalitat de Cataluña e o Goberno español solicitaron ao Tribunal de Xustiza que limitase os efectos no tempo desta sentenza no suposto de que fose desfavorable. Alegaron en particular que o céntimo sanitario deu lugar a unha grande cantidade de litixios e que a obriga de devolvelo "pon en perigo o financiamento da sanidade pública" nas comunidades autónomas".
O Tribunal de Xustiza desestimou esta petición argumentando que "non pode admitirse que a Generalitat de Catalunya e o Goberno español actuaran de boa fe ao manter o IVMDH en vigor durante un período de máis de dez anos".
O fallo recorda que no ano 2000 a xustiza europea xa se pronunciou sobre un imposto con características análogas. Ademais, en 2001, a Comisión informara as autoridades españolas de que a introdución do devandito imposto sería contraria ao Dereito da Unión. Por outro lado, en 2003 (o ano seguinte á entrada en vigor do IVMDH), a Comisión iniciou un procedemento de incumprimento contra España en relación co devandito imposto.
O Tribunal de Xustiza recorda que, segundo reiterada xurisprudencia, as consecuencias financeiras que poderían derivarse para un Estado membro dunha sentenza ditada con carácter prexudicial non xustifican, por si soas, a limitación no tempo dos efectos desa sentenza.
"Se iso non fose así, as violacións máis graves recibirían o trato máis favorable, na medida en que son estas as que poden entrañar as consecuencias económicas máis cuantiosas para os Estados membros. Ademais, limitar os efectos dunha sentenza no tempo baseándose unicamente en consideracións deste tipo redundaría nun menoscabo substancial da protección xurisdicional dos dereitos que a normativa fiscal da Unión confire aos contribuíntes", conclúe o fallo.
