Xavier Castiñeira: "É importante que a obra se convirta nun motivo para saber máis de Fraga"

“Iribarne” é unha obra dirixida por Xabier Castiñeira desde Butacacero, unha coproducción do Centro Dramático Nacional coa Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia. Esta tarde de venres “23F” chega ó Teatro Lauro Olmo de O Barco ás 21:00 horas. Como xurdiu a idea? Coincidiron varias cousas. Foi como unha revelación. Viña o décimo aniversario de seu pasamento, cumpríase o aniversario do nacemento, e fumos a unha viaxe a Benidorm… tiña que ser sobre el. Vimos que era unha figura que influiu en toda España e o que tiñamos que facer non se reducía a Galicia. Son tres horas de espectáculo nos que facemos un percorrido polos máis de 60 anos da nosa historia recente: última etapa do Franquismo, toda a Transición e como é Galicia a día de hoxe. Foi difícil contar a Fraga nunha obra? É un tema tan grande que a ninguén se lle ocurrira facelo antes. Na mesma obra o dicimos: “non hai tempo para isto. Búscao en internet”. É moi importante que esta obra sexa como un trampolín para as procuras individuais, dar mascado todo é feo, e hoxe temos acceso a todo. Cando afondas na súa vida, e sobre todo a xente nova, reaccionan preguntando: “pero fixo iso de verdade?”. Esta obra vai moito cos tempos, de querer saber qué pasou, polo que non deixa indiferente a ninguén. Unha labor de investigación de dous anos… Esther Carrodeguas, a escritora da obra, fixo un traballo de investigación exhaustiva durante máis de dous anos. Con centos de libros, testimonios, vídeos, etc. A formación periodística dela axudoulle moito a ir ás fontes, comparar, buscar, procurar material. Agora, na biblioteca temos preto duns oitenta volumes sobre a vida de Fraga! Tras ler e relacionar, hai tamén un traballo duro de transformación nunha peza teatral que sexa asequible para o público, non un tostón. Cal é a reacción da xente? Estamos un pouco sobrepasados polo impacto que tivo a estrea da obra, e non so nos teatros galegos. En Madrid esgotáronse tódalas entradas nas primeiras semanas, no Centro Dramático Nacional. Apareceu xente que non era asidua a ir ó teatro; xente ávida por saber sobre a figura de Fraga. Un deses espectadores achegóuseme un día e me dixo: “Si esta obra estuviese en la Gran Vía, España sería otra”. Parece que hai gañas de axustar contas cun pasado do que non se falou o suficiente. Tanto a nivel nacional coma en Galicia, o público que asistiu a ver a obra era público de esquerdas, pero tamén de dereitas, porque querían comprobar como se trata a Don Manuel. Como era Iribarne? Fraga foi un gran comunicador, adiantouse ós tempos. Votou en contra das comunidades, pero volveu aceptando o galego, a figura de Castelao, e construíndo un discurso galeguista. É unha figura moi intelixente, unha persoa dunha cultura excepcional, que merecía, por suposto, unha obra de teatro.