Isto da fermosura depende de tantas cousas que non sei eu como afrontar a súa afirmación. A gradación da beleza élles cousa ben complicada, moito máis do que nun principio se puidera considerar. Xa os gregos andaron a darlle voltas ás debidas proporcións da xente decidindo, según épocas e circunstancias, que se cinco ou se sete cabezas, por exemplo, deberían marcar a esvelteza dos corpos, as súas debidas proporcións. Élles complicado, como lles dicía.
Aínda que non veña moi a conto, recordarei aqueles días nos que, nunha pequena e fermosa cidade galega, eu colaboraba na preparación das oposicións de acceso ó Maxisterio Nacional nunha academia na que o que mandaba éralles o presidente da Deputación provincial e irmán dun pintor que non lles era nada malo. Saín rebotado ó pouco tempo de comezar o meu labor. Ocorréraseme levarlles ás clases o Summa Artis e proxectar nunha pantalla imaxes das obras de Lisipo ou de Fidias, de Praxiteles e outros. Tal aportación supúxome unha denuncia por pervertido e obseso sexual que me crispou non pouco. Eran, os máis deles, xentes que haberían dedicar as súas vidas á formación dos rapaces que, ó seu tempo, haberían ocupar postos significativos na sociedade que herdaran. Cando diante deles, dos futuros opositores, intentei explicar a razón de que lles amosara tanta xente espida a cousa derivou e acabamos falando de libros e máis da necesidade de léelos. Mal asunto. Houbo quen me afirmou, sen que ninguén o contradixera que non lera nunca ningún libro na súa vida, agás os de textos e eses nunca por completo. Entón, anticipándome a quen, coa autoridade suficiente pra facelo, me definiu como alguén que “non sabe estar”. Collín o portante, abandonei a aula, e tal día faría un ano. A cidade na que pasou tal cousa non lles era a de Ourense, nin moito menos, éralles outra. Xa non vivo nela dende hai moitos anos, case unha vida enteira poderíase dicir. Hai xente que non vive tantos anos como os que se cumpren dende que deixei tal fermosa gaiola chea de paxaros que millor ha ser non evocar.
Todo este longo e acaso inoportuno comezo non sei se veu moi a conto da primeira intención que me levou a escribirlles o que lles estou escribindo. Calquera sabe! A beleza vai por barrios e tamén a beleza dun texto literario e, respecto dela, obran cantidade de opcións, prexuízos, crenzas e gustos; por citar tan só unhas poucas das circunstancias que a enmarcan e configuran. Hoxe podémonos estremecer cando escoitamos dicir á xente máis nova que “Cien años de soledad” , por exemplo, é un peñazo que non hai quen o ature e, quen di a novela de García Márquez, di tantas e tantas das que configuran as coordenadas entre as que se enmarcan os nosos gustos e preferencias literarias que, confesémolo, son variadas e mesmo diría que variopintas. Hai cousas nas que a promiscuidade é cousa comprensible e mesmo debidamente admitida. Ou tal a min se me antolla.
Grazas a esta última consideración voume permitir falarlles dun libro fermoso que acabo de repasar porque estaba á vista na casa da maior das miñas dúas irmáns. Escribiuno nosa nai cando cumpriu noventa anos e titulouno “Memoria dos recordos”. Escribiuno pra nos agasallar con el a nós, os seus fillos, vertendo nel os recordos das xentes que habitaron o Allariz da súa nenez e adolescencia. É un libro manuscrito que certamente foi un agasallo, pero de ida e volta. Meu irmán tivo a feliz ocorrencia de mecanografalo, ilustrándoo con fotografías desa fermosa vila que segue a ser a que, os naturais dela e aínda outros recen incorporados, dicímoslle A Ziralla. Co texto mecanografado armou o meu irmán o libro pero, en cada páxina así composta, reproduciu sobre ela, impreso en papel transparente dese ó que antes, non sei se tamén hoxe, se lle chamaba papel cebola, intercalándolle o texto manuscrito correspondente á paxina que o secundaba. Fotos e recordos, a letra da nosa nai e a alma dun Allariz que xa non existe, agás conservando a súa beleza e a dos recordos que, a memoria prodixiosa da nosa nai, gardou ata case rondar os cen da súa existencia. Ouh, esa beleza que cada un ve e xulga ó seu criterio! E que a ve ou non a ve, a ama ou a repudia, según o seu leal saber e entender. Sucede así cos libros, sucede coa xente, sucede con todo, pois todo está entretecido. Si. Pero de xeito que se precisan anos de existencia pra poder ir caendo na conta do que, a cada un de nós, se nos antolla paradigma da beleza. Tamén atinxe ó paradigma da beleza dos sentimentos. Pra min, este libro do que lles falo élles o que corresponde ós da nosa nai, pero tamén ós do meu irmán, quen de facer un agasallo boomerang, de ida e volta compensada e harmoniosa.
É así como se nos vai outro día máis, enxergando recordos con memorias, sentimentos con señardades, dúbidas con certezas, en resume, unha cousa con outra, pois así se vai trenzando a vida e sempre haberá quen pense que o que se debe dicir é que se vai tecendo a vida. Trátase dunha mala opción esta de aceptar que a vida vaise tecendo. Malia que implique un simple e probe xogo de palabras, o que se vai é trenzando: tecendo implica un labor fino que non a todos lles está permitido. Élles a mesma diferenza que existe entre pintar con pincel e facelo con brocha gorda. Os máis de nós somos dos segundos, os menos son os de pincel e aínda, entre estes, hailles estilos e capacidades, precisións e finezas, decisións ou abandonos. Uns saen bohemios, outros simplemente atravesados e todos eles, durante moito ou menos tempo, cargan con soidades ou con coros de anxos da garda que os protexan e mesmo lle indiquen os aparcamentos oportunos pois, se llo fan a un ministro, non lle vexo eu razón pra que non llo fagan a un simple mortal empeñado en saír deste transo fugaz que ven sendo a vida a forza de orientala ó encalado de paredes cando non ó da propia conciencia que, en ocasións, tanto nos pesa.
