Falábase eiquí mesmo, mércores pasado, da saída dun concelleiro municipal de Ourense que ante o comentario de El Rei Alfonso XIII quen, segundo comezara chuviscar, tivera a ben afirmar que na súa terra a tal tipo de chuvia lle chamaban calabobos, entón o edil suxerira sen ningún rebolo que eiquí coma non temos bobos chamabámoslle orballo.
Ignoro se o noso recordado señor Ogando, quen nos aprendeu preceptiva literaria, figuras de dicción e cousas así de inútiles na sociedade que se aveciña ou que xa esta eiquí, vai ti sabelo; ignoro se, nas vellas aulas do Instituto d’O Posío, aquelas da planta baixa que tiñan os bancos dispostos en plano inclinado, porque non lles eran pupitres que lles eran bancos, escanos corridos, o señor Ogando admitiría como ironía a pra min oportuna saída do membro do concello que hoxe rexe ese home con evidentes problemas de xordeira. Pró noso señor Ogando, ironía foi a empregada por aquela muller que definiu a unha súa conxénere do seguinte xeito: Heite chamar o que ninguén te chamou aínda, heite dicir o que nunca sospeitaches que escoitarías, voute chamar: muller honrada!
Cando escribín “Breixo”, unha novela que me botou andar no oficio que malia os meus anos aínda exerzo, lin moito ou cando menos bastante, como pra saber que o pensamento proxectivo é moi propio dos paranoicos e que tal xeito pensante de proceder é moi propio de seres moi intelixentes.
Caín entón na conta -ou cando menos crin caer, o que case que ven sendo o mesmo- de que o pensamento proxectivo é algo moi propio de nós os galegos: voute dicir ou chamar isto, pra que entendas estoutro e saibas de que vai o conto; ou sexa voute chamar muller honrada pra que entendas que estou a te chamar puta. Non sei o éxito que terían hoxe ,no tipo de televisión que fai a nosa paisana María Patiño, matrona de toda unha promoción de xornalistas, os protagonistas que recorresen a este tipo de recursos dialécticos tan predicados polo noso, pra moitos de nós, querido profesor Ogando.
Escuso recordar que, no xogo propio do pensamento proxectivo, tan noso e tan dos paranoicos que, repito, son seres moi intelixentes, a resposta daquel ou daquela que fose aludido do xeito descrito: voute dicir isto pra que entendas estoutro, sería a de pois eu voute responder así pra que o entendas asado. Estes xeitos de xogar coas palabras, coido que han seguir tan vixentes coma vixentes estiveron na nosa mocidade e aínda máis alá.
Nos comezos da autonomía, sendo concelleiro de educación un señor de Chantada, visitando un concello de non sei onde recibiu a petición do alcalde: unha prostituta da que estaban moi necesitados no centro escolar. O concelleiro, bo portavoz parlamentario, logo senador, hoxe xubilado, non de todo, pero xubilado, nin se inmutou no canto de recibir tan insólita petición. Aproveitou que, no momento de recibila estaba a piques de se meter no coche oficial e o fixo a toda presa, ordenánlle ó chofer que botara andar a fume de carozo.
Tan axiña como arrincou o coche oficial do alto dignitario galego, o alcalde foi recriminado polos seus concelleiros:
-Pero, home, alcalde, por Deus! Como se che ocorre pedirlle unha prostituta ó conselleiro!
Algo ó que o señor alcalde respondeu con prontitude:
-Porque se o que lle pido é unha substituta non se acorda máis na súa vida toda. E xa veredes así
Pola súa parte o conselleiro según chegou ó seu despacho descoghonandose de risa chamou polo director xeral encargado do asunto e deulle orde de lle mandar inmediatamente unha substituta ó grupo escolar do concello tan sabiamente rexido. Ben certo é que a bo entendedor, poucas e sabias palabras son abondo pra seren ben entendidas.
Logo de corenta anos de existencia e das súas correspondentes lexislaturas non sei como andará o noso Parlamento de Galicia a este respecto do que estamos a falar. A ver se algún compañeiro deste xornal ten a idea de irllo preguntar a Miguel Santalices, actual presidente da nosa Cámara lexislativa, que seguro que lle ha facer unha diagnose ben cumprida a este respecto.
Servidor que non presidiu a Cámara pero que si ocupou escano nela, acaso durante demasiado tempo, si viviu algunha escena senón exactamente equiparable a anécdota contada hai uns parágrafos, si algunha outra que evidencia o valor das palabras e a conveniencia de empregalas con moito tino e algún sentido.
Ocupaba escano nunha desas lexislaturas, xa na sede actual d’O Hórreo, un deputado ourensán, por certo, de verbo moi florido e algo ampuloso, dono dunha elocuencia diríase que maxestática, cando non solemne e dono igualmente dunha retórica tan elaborada que lle permitía estar falando tempo e tempo sen necesidade de dicir absolutamente nada que reclamase a atención dos seus pares decididamente ocupados na resolución de entrecrucillados, lecturas merecedores de atención ou paseos polos corredores que en Madrid adoitan chamar dos pasos perdidos. Presidía entón co Parlamento Antonio Rosón quen, chegado un momento, pulsou o botón, farto de ver parpadexar a luceciña intermitente e roxa que lle indicaba ó orador que se pasara de tempo, e a través da megafonía dixo:
-Rógolle ó señor deputado que vaia abreviando.
Ó que este, cheo de razón, elocuencia e certa e innegable petulancia, respondeulle moi convencido.
-Xa abrevo, señor presidente, xa abrevo.
Rosón non necesitou tempo pra responderlle de contado
-Pois en vista deso abreve canto necesite, señor deputado, abreve.
Pode que o señor Ogando a isto o considerase ironía. Pode.
