Sempre fun un gran lector de entrevistas. Non sei se tamén bo, pero sospeito que si. Na miña nenez de neno solitario, transcorrida lonxe da casa dos meus pais, lía este mesmo xornal que vostede lector ten entre as mans ou pousado enriba do taboleiro dunha mesa. Entón pousábao eu no chan, as súas follas abertas a lle ofrecer á miña vista dúas páxinas enteiras; logo, tombábame boca abaixo, os meus cóbados sostendo o queixo que apoiaba na conca das mans. Así o lía. Daquela ignoraba que aquela postura, que tanto rexeitaba a miña avoa, era unha exixencia da miña quinta lumbar que tanto me amola, agora, cando xa son vello e o feito de permanecer debidamente sentado non é que sexa un suplicio pero si que as veces parecer paréceo. Quen me dera poder ler agora deitado no chan, co xornal aberto baixo os meus ollos, pra logo poñerme en pe coa lixeireza que os quilos almacenados durante anos me impiden e os músculos xa con consenten. Pero sigo sendo un afoutado lector de entrevistas.
A lectura dos sucesos nunca me interesou diría que o máis mínimo; por lles dar unha idea: cando o das Twin Towers neoiorquinas, daquela do 11 de setembro, estaba eu a xantar nun restaurante compostelán, na compaña dun xornalista de La Vanguardia, un xornalista de aristocráticos apelidos, cando a xente se levantou das súas mesas pra poder contemplar aquela traxedia na pantalla dun televisor. O xornalista ó ver que eu non me movía preguntoume se non ía ver aquilo. Axudaría en algo? respondinlle. Xa me sobrará o tempo de velo e as oportunidades de facelo, rematei. El nin se moveu. Pedinlle que fose el, que eu o entendería; pero que eu non me movía. Non foi. Logo vingouse contado no seu xornal a miña actitude.
Mal supuña que eu era quen de parar pra botar unha man en caso de necesidade. Recordo agora dúas oportunidades; unha, baixando da Cañiza cara Ribadavia, a auxiliar a un motorista que se saíra nunha curva diante das miñas narices; outra en New Orleans, botándolla a un cidadán negro, recen atropelado, ata que este me pediu que me fose antes de que me zorregasen uns paus uns cidadáns brancos que ó parecer se achegaban dispostos a poñer as cousas no seu sitio; outra máis, trasladando unha fermosa rapaza, non sei se filla de galega e arxelino ou de arxelina e galego, pero fermosa e moribunda, que agonizou no meu coche en ocasión que recordarei mentres viva. Pero se vexo que hai voluntarios abondo nin paro. Pra que? Pra estorbar? Pois así no das Torres Xemelgas. Os sucesos, as crónicas negras nunca me interesaron o máis mínimo. As entrevistas si. As opinións de críticos e xornalistas xa algo menos.
O caso é que se perdeu moito na arte de entrevistar, que o é; que é un arte. Un arte prá que non todo o mundo esta dotado. Entre nós pouca xente hai coma Perfecto Conde, gran entrevistador, ou mesmo como Manuel Manquiña, si, o actor, que tamén as borda e as prepara e logo deixa que o protagonista sexa o entrevistado. E quen se acorda hoxe daquelas magníficas entrevistas de Lola Díaz no Cambio16; as de Juan Ramón Iborra, no Periódico de Cataluña, ou as de Feliciano Fidalgo e Rosa Montero, ou da mesma Soledad Gallego Díaz, feitas en El País? E das de Soler Serrano na TVE?
Recordadas sexan estas pra non citar esoutras de hoxendía nas que as preguntas importantes son se o entrevistado é do Celta ou do Depor, se do Barça ou do Madrid. Sucede así a causa, probablemente, de que hoxe -non só moitos políticos, senón tamén non poucos dos que antes eran coñecidos como líderes de opinión- non teñan moito que dicir... ou os xornalistas moito que preguntar. Non hai moito que lin, nun xornal próximo, como se lle inquiría a unha bisexual se desfrutaba máis cun home ou cunha muller. Seguro que o pasaba mal nos dous casos pero que o facía pra se purgar dos seus moitos pecados ofrecéndolle ó Creador o sufrimento padecido.
Todo isto ven a conto dunha longa entrevista que acabo de ler. Fíxolla, no ano 1995, Stephen Becker a Patrick O'Brian, o autor da saga de Jack Aubrey, que eu tanto admiro e tanto lin de cabo a rabo. Foi publicada no seu momento na The Paris Review, a mítica pequena gran revista, fundada en París no 1953 e trasladada a Nova York no 1973. Poden lela, aqueles ós que lles interese, no segundo dos dous volumes delas que editou Acantilado no hai moito. Pero preparen a carteira, por se acaso, ou prescindan das copas dun sábado se aceptan lela.
Nesa entrevista que eu lin recorda O'Brian, respondendo a unha pregunta de se lle sinalara algún erro algún dos seus lectores, que, un profesor de Cambridge que o entrevistara pró The Times, lle reprochou, moi educadamente segundo se pode inferir do texto, que nunha das súas novelas, sir Joseph Blaine asistise a unha representación de “Figaro”, no Covent Garden, porque ata o 1832 non se representara nel ningunha ópera de Mozart. Ó escoitar a resposta, Stephen Becker preguntóulle que cousa se pode facer nun deses casos. "Amolarse", foi a resposta de Patrick O'Brian.
Quen escriba novela histórica, sabe moi ben que sempre hai que estar disposto a afrontar situacións de idéntica natureza. Ou sen ter que ser necesariamente respecto dunha novela histórica. Cando se publicou "Los otros días", a novela gañadora do Premio Nadal de 1991, un crítico desfíxoa, esfolouma enteira, porque o seu protagonista, un ex sacerdote católico devido en director de orquestra e afectado da doenza do mal de Parkinson, abandonaba os servizos hixiénicos dunha cafetería avergonzado porque, por culpa do seu mal, conxugado cos males derivados da próstata, o forzara a regresar á súa mesa cos seus pantalóns mollados. Non se sabe se o fixo así porque os curas non mexan ou os que non o fan son os directores de orquestra.
Tampouco a min me quedou outro remedio que amolarme. A aquel suxeito crítico non se lle debeu antollar traxedia abonda que un parkinsoniano abandonase a dirección de orquestra nin que por culpa do seu mal saíse avergonzado dos servizos senón que se lle antollou inmoral que tal micción sucedese e fose descrita con absoluta naturalidade. O próximo día o mesmo lles conto o que me sucedeu con outro crítico, tamén de non moi altos voos.
