Chegados tantos días de maio como os que xa levamos andado volve o tempo de empezar a dicir aquilo de “hai que ver, son as nove e aínda hai luz”. Nun par de semanas máis, os que non vivimos nos fermosos vales do interior galego, senón recibindo os ventos mareiros a cada pouco que a estes lles dea por ventar, poderemos espallar tal consideración deica as once da noite, cando xa toda Europa superou o lusco e fusco e vive podendo escoitar o ulular das curuxas ou dos mouchos.
A xa vella teime de discutir a cerca de si hai que atrasar, adiantar ou deixar a hora tal e como está, pode que volva que tamén volva de novo, ou pode que non. En realidade a discusión é máis de equinoccio que de solsticio, máis de primavera ou outono, é dicir, de entretempo, que de verao ou inverno; que é cando, ó parecer, estas lerias motivan á xente ben menos do desexable. Díse así porque o tema non é baladí ou, dito máis enxebremente, non é tan lixeiro coma puidera selo o fume dun carozo.
A diferenza entre a que, cando eu era neno, inda se chamaba a “hora vella”, a de sempre, aquela mesma que o Xeneral á sazón reinante, decidiu cambiar pola “hora nova” …e a cambiou, a diferenza, é que aquela atíñase ó ritmo natural que o paso do sol polo meridiano superior de lugar nos impón a todas as criaturas de El Señor e, esta, tráenos descompensados a uns máis ca outros pero, en xeral, a todos.
Hai anos, como uns trinta ou así cando se me deu por empezar a escribir encol destes extremos tiven que ler e escoitar de todo. Agora xa non fai falla ningunha que eu escriba nada porque chorradas sempre hai xente que estea disposta a pronuncialas e, mentres tanto, a maior abondamento a hora de paso do sol polo meridiano superior de lugar segue sendo a que é e segue sempre a marcar o medio día.
Trátase dun caso de difícil solución. Ós veraneantes en Sanxenxo, amigos da práctica peripatética que os aristotélicos levaban a cabo paseando polos xardíns do tempo de Apolo Licio e eles cumpren facendoo pola beirarrúa que vai dende a igrexiña vella deica o Bicaño, seguro que prefiren prolongar os seus paseos deica ben entrada a noite; así que non vai ser doado convencelos do contrario. A moitos deles nin sequera de que Mariano Rajoy non é Apolo Licio; xa saben, o representado nesa estatuíña que adoita apoiar un seu brazo nun toro de árbore ou nun trípode mentres fai descansar, no cima da súa cabeza, a palma da súa man, entretecidos os seus dedos coa longa, e fermosa, e rizada cabeleira de neno, ese vento de seda. Recorden as lectoras a curva praxiteliana que caracteriza ós Apolo Licio que se conservan no Louvre e máis na Galería do Uffizi, por citar só dous deles e non me ofrecer pedante. Nada que ver con Don Mariano, salvador de España e cadaquen que pense si ó tempo tamén está a salvar a non sei cántos millóns de españois.
Como poden ver os lectores, isto de falar da hora legal, da solar e da que lle pete a cada un de nós da moito xogo. Empezas falando dela e continuas falando de don Mariano, dos peripatéticos que o fan por Ribadumia e do Apolo Licio… como se os tamarindos da praia de Silgar fosen os do xardín do templo de Apolo do que viñemos falando ata eiquí. Solo Breogán sabe de que acabaremos por facelo. Acaso do sentidiño común que guía ás máis das xentes nesto da hora cotiá de se ir prá cama, que ven sendo ben cando se deitan as galiñas ou ben cando o fan os marianistas peripatéticos; é dicir, sendo xa moi noite.
Cando eu naveguei, xa vai alá máis de medio século, era cando os satélites artificiais empezaban a sucar os ceos. Daquela facía as gardas comigo no ponte do barco, un timonel que era de Muros, torto dun ollo, que se chamaba Antonio, non sei que terá sido del. Non sei como o facía pero, estiveramos na lonxitude na que estiveramos, chegada unha hora, íase pró alerón do ponte e comezaba a ollar pró seu reloxio e pró ceo, alternativamente. Cada vez que saia pró aleron e, ó levantar a vista con seu único ollo, daba de primeiras coa súa luz no alto do ceo reloucaba de contento. Hoxe chega en punto!
Exclamaba Cando non era así impacientábase e púñase a rosmar: Moito se retrasa hoxe o satélite das nove!
Como deducía el, a hora de paso do satélite, facendoo con independencia da situación do buque, foi algo que nunca me atrevín a preguntarlle. O caso é que case sempre atinaba a hora de se botar fóra a ollar pró ceo coa de paso co satélite polo noso meridiano superior de lugar.
Na Suíza, iste e outros tipos de cuestións, resólvenos preguntándolle á xente o que pensa e, a cada pouco, fan un referendo. Alí deben estar a ben coa hora porque non se oe nada verbo de cambiala.
Eiquí en cambio seguiremos tendo a hora que decidan os que mandan en vez de consultar, cos Antonios todos do país, a conveniencia de que o mediodía coincida, ou non, coa hora de paso do sol por riba das nosas cabeza. Así que seguiremos padecendo a que digan os que mandan. Ó final vai resultar que Apolos Licios somos todos e todos andamos coa man cubríndonos a cabeza a fin de que non nos dea unha insolación mentres paseamos, xa que non por Silgar, si por calquera corredoira das xa non moitas que nos quedan. Ó fin e ó cabo xa case que estamos no tempo acalorado do verao. Que nos cunda.
