O outro día véuseme á cabeza unha palabra. Cal? Pois a de estrambote. O estrambote é o que se lle engade a un soneto, por riba dos seus catorce versos, unha estrofa máis que, cando menos, pode dar idea de dúas cousas, a saber: primeira, de que o autor do poema non foi quen de condensalo todo no soneto propiamente dito ou, segunda, que lle deu por aí e sumoulle uns versos, estrambóticos, que o mesmo non lle aportan nada ó resto do conxunto resultante.
O caso foi que a partires de aí deume por botar man do término estrambótico (dun xeito certamente estrambótico, por certo) e axexar a cara dos meus interlocutores en cada oportunidade na que o pronunciaba. Estrambótico, dicía eu, e acto seguido axexaba, escrutaba, o rostro que tiña enfronte.
Isto de ollar prá xente é vicio que practico dende neno. Trátase dun voyeurismo, déixenme que lle chame así, que non molesta a ninguén, ou iso creo. Un voyeurismo que comecei a practicar, asomado ó balcón ourensán da casa na que vivía a miña avoa na rúa do Progreso, fixándome nos zapatos dos transeúntes pra colixir como serían eles ó relacionalos coas persoas da miña familia que calzaban de xeito semellante ó dos distintos camiñantes. Empecei polos zapatos, logo fixeime nos bigotes e nos bigotiños fachas, daquela sempre tan recortadiños, máis adiante nos sombreiros e, logo dalgún que outro recorrido corporal máis, concluín fixándome nas expresións dos seus rostros. E así ata o outro día.
Como me veu á cabeza a palabriña esa, según creo, de orixe italiana? Pois falando cun amigo que me contou que a súa muller, vendo o novo programa do Jordi Evole se pasou todo o tempo lendo no seu teléfono móbil as opinións que o tal programa ían provocando nos adictos a deixar constancia delas a través do twitter. Tal actitude antollóuseme algo estrambótica, se lles digo o que pensei naquel momento; estrambótica, no segundo sentido dos expresados máis enriba.
Ó remate do programa, que a min se me antollou moi ben feito, por certo, mesmo dende o punto de vista narratolóxico, cál sería a opinión da conxugue do meu amigo? Unha opinión propia e elaborada ou outra mediada e deterxida como resultado da asimilación conceptual dos seus referentes tuiteiros? Eu coido que a segunda e máis tranquilizadora, menos exposta a críticas acerbas, por ser maioritaria e estar inscrita nun numeroso conxunto de persoas. Velai un non sei se moi fermoso xeito de conformar unha opinión que non che cause problemas e, aínda por riba, che permite a inscrición nun importante colectivo de bempensantes ó que, procedendo así, quedas abeirado, protexido.
Según as persoas, según os referentes que sigas no Twitter e, quen di no Twitter nas diferentes opcións que a Internet che ofrece, así han ser confirmadas, cando non modeladas, as túas opcións éticas ou estéticas. Antes estas cousas guiábanse dende os púlpitos eclesiásticos -agora tamén, pero xa menos- e acaso debido a elo teñamos a proliferación de rabaños de todo tipo, intelectual, artístico, estético..., que non sei se afortunada ou desgraciadamente desfrutamos. Dirán vostedes que o que sí é estrambótico non é o que sinalo senón o mesmo feito de que o faga e o considere así. Non llo negarei. Pero déixenme seguir contemplando, dende o balcón do primeiro piso da casa da miña avoa, á xente que camiña e pasa.
O outro día, o WhatApps tróuxome un vídeo, do que creo que xa falei ben eiquí ou ben noutro xornal, no que un rapaz pillado in fraganti mentres intentaba roubar no interior dun coche era cominado a manter as mans no quicio da porta dianteira dereita do automóbil ata que, de súpeto, esta se pechaba e llas deixaba presas nela polos dedos das súas mans que, coido eu, quedarían tronzados pois non lle deu tempo a retiralas. Vino unha vez e non volvín velo, pero quedoume a dúbida de que, o comentario que o acompañaba ("me morí de risa"), se referise a ese vídeo ou millor ó anterior a el. Pero tamén me resultou estrambótico, cando non cruel.
A pregunta é a de a canta xente lle parecía cruel ou a canta se lle antollaría xocoso o tal vídeo e o tal comentario; tamén a canta lle serviría pra lle restar importancia a tortura semellante e gratuíta. Non o sei. O vídeo semellaba ser de procedencia brasileira. Hai anos alí había escuadróns, chamados da morte, que se dedicaban á caza e eliminación dos rapaces ladróns que pululaban polas súas grandes cidades roubando ou facendo cousas peores. Á fin é o cabo segue habendo xente que nega o Holocausto xudeu, outra que nega o Gulag, e tamén outra máis que o que nega son as barbaridades camboianas dos ghemeres roxos, por citar tres casos que non deixará de faltar quen os encontre encomiables.
Non se preocupen demasiado por este tipo de reflexións cos que ás veces os martirizo, a vostedes meus amigos; sempre lles fun de mente cando non estrambótica si algo atravesada. E debo seguir sendoo. Nun traballo de facultade ocorréuseme tratar a "Aulularia" de Plauto como conformadora da opinión dos espectadores e así me foi logo co hoxe extinto doutor Díaz, latinista importante e ameno profesor, que me fixo a puñeta todo canto quixo ou estimou oportuno. Moito. Pola contra ó profesor Moreno Baez fíxolle graza, en cambio, que eu explicara o pasamento d'O Quixote como debido ó cancro de páncreas. Lera eu daquela as teorías de Wilhem Reich, o discípulo de Freud que acabou falando do Orgom e doutras cousas así, que afirmaban que o cancro sobrevén cando se perde o acceso á esperanza. Hoxe creo que tamén a iso, pero ó tempo que se activa, pois todos o levamos latente, dende a causa da alimentación á inxesta alcohólica; dende o abuso do tabaco ás diversas radiacións ou vaian vostedes saber de que. O caso é que o Quixote, logo de saír da casa dos duques e unha vez en Barcelona, perdera a ilusión por desfacer entortos, por seguir vivindo, mudou o seu caracter e se fixo melancólico emprendendo o regreso a casa coma se fose un elefante moribundo camiño do moritorio. Esa era, en síntese, a miña idea. Xa lles avisei que o meu pensar pode ser (ou é) cando non estranbótico, moi atravesado ou mesmo gratuito. Eu xa estou afeito, vostedes non se molesten por mín. Pero non creo que o dito sexa cousa da melancolía.
