Ultimamente estou citando a Schopenhauer cunha frecuencia que a algúns lles puidera resultar dolosa; mesmo diría que, máis que dolosa, onerosa e que o que lles pode resultar é un coñazo; máis aínda se a non poucos dos que adoitan ler estas páxinas que, a veces, leva horas escribilas -algo que ninguén diría, porén élles ben certo- a eses acordáselles aquela afirmación de que as mulleres (conste que dito e recordado agora poida ser mal interpretado) son seres de cabelos longos e ideas curtas. Hai que amolarse ou que, dito doutro xeito, vaime permitir a primeira digresión do día por se viñera a conto. Cal? Pois esta:
Cando eu practicaba o atletismo na sociedade Ximnástica de Pontevedra tiñamos un lema que hoxe podería ser tomado coma unha haka das que berran maorís. Berrabamos “Forcarei! Forcarei!” e hale: a competir, acto seguido, pois que tal lema seica nos motivaba moito e mirraba as ansias cos adversarios. De onde viña tal berro é no que consiste a digresión recen anunciada. Direilles de onde.
O alcalde do pontevedrés concello de Forcarei solicitoulle audiencia ó gobernador civil da provincia (nada que ver tal autoridade coa desfrutada polos actuais subdelegados do goberno) coa intención de que, na compaña de tódolos seus edís, presentarlle, algo iradamente unha queixa, imos deixalo así; unha queixa que debería ser atendida en función da pequena escandaleira que lle presentarían unha vez accedidos ó seu despacho. Por tal razón non fixeron mención das súas intencións de xeito que, tal ocultación, induciu ó poncio a solicitar noticia previa facilitada, coido eu, pola Garda Civil. Coñecidas as intencións foron citados tal día a tal hora no despacho do señor gobernador.
Unha vez dentro o gobernador púxoos en posición de firmes, un ó lado doutro, e botoulles unha filípica de moita enxundia. Fíxoo de tal xeito que lles desmontou de antemán razoamentos, razóns, causas e motivos da aínda non expresada protesta. Abroncounos de mala maneira e, cando o considerou oportuno, dixo: A ver, señor alcalde, que me quería dicir? O alcalde mirou pra el e respondeulle: “Hai que se foder, señor gobernador!” logo deu media volta e, seguido dos seus fieis, abandonou o despacho. Concluída a digresión, prosigamos.
Os tempos cambiaron moito e xa non hai noticias como a protagonizada polo señor alcalde de Forcarei. Nin polo sucesor actual. Tanto cambiaron os tempos que xa non hai noticia das cousas que len os rapaces de agora pero, os de entón, si liamos a Schopenhauer ou mesmo a Kierkegaard. Ó Kierkegaard no que Jean Paul Sartre se inspirou non pouco pra profesar a súa condición de existencialista. Recorden os lectores que daquela, ós nosos vinte anos eras existencialista ou de Adoración Nocturna e que, aínda así, liamos a existencialistas católicos como Gabriel Marcel cuxa lectura tanto nos axudou a moitos. Aínda recordo que, pra este segundo, a transcendencia era Deus. Recórdoo por se acaso. Sigamos con Schopenhauer.
Dicíalles que a Sartre e Marcel eu os sigo lendo; non moito, pero si de cando en vez. A conto de falar del o outro día algún amigo, bueno, un amigo, un só, sexamos sinceros, reprochoume o feito de vivir como vivo, pechado na casa o mais do meu tempo, sen facer outra cousa que ler e escribir, escribir e ler. Pero quero deixar claro que tamén cultivo tomates, pementos de Padrón e da Arnoia, fabas de Lourenzá, xudias pintas e cousas así ás que non lles boto nada máis que abonos naturais, zurullos de cabalo, excrementos de coello e a auga do pozo coa que os rego a todos eles. A conto de todo isto, dicíalles, o meu amigo discrepaba comigo das vantaxes da soidade que eu defendía, sen maior entusiasmo, conste, argumentándome a necesidade de saír da casa e de falar coa xente.
Non son alá moi schopenhaureano, conste, pero algo si, de xeito que recorrín ó que herr Arthur argumentaba á tal efecto falando da soidade; algo que lles vou transmitir a vostedes, sen ningunha dilación, por se algún o esqueceu dado o excelso número de anos que nos separan do sexto curso do bacharelato, plan do 53. Aí lles queda, máis ou menos, millor ou peor recordado: “Dúas son as vantaxes que a soidade proporciona ás persoas de certa altura intelectual: a primeira; estar consigo mesmas, e, segunda, a de non estar con outros”. Non lles estou totalmente de acordo co vello rosmón, algo si, pero non moito. Quizás sexa por iso polo que non me atreva a seguir recorrendo a el e citando algunhas das súas observacións, unha delas a propósito de Spinoza e os cans. Discrepaba deste botando man de Larra, coetáneo que foi do alemán, o que lles pode dar unha idea de por onde ían os seus tiros. O romanticismo español non nos deixou un gran corpus narrativo ou poético, pero si uns suicidios altisonantes, unhas vestimentas máis lúgubres e desaliñadas ou versos coma os de Espronceda ó que moito lle agradaban “as queridas / tendidas en los lechos, / sin chales en los pechos / y flojo el cinturón / mostrando sus encantos / sin orden el cabello / al aire el muslo bello / ¡qué gozo! ¡que ilusión!” Poñan estes versos a carón dos de Shelley ou Byron e xa me dirán o resultado.
Así como acabo de deixar citado textualmente é como Espronceda remata o seu poema titulado “La desesperación”. Entenderán que, ós meus dezaseis anos, o aprendese de memoria e que me suceda tamén así con moitas das afirmacións de Schopenhauer. Non é pois de estrañar que o meu primeiro ex libris fose un debuxo, malo como todos os meus, dunhas mans que terman dun libro trás do que se agacha un lector, deixando que asomen del tan só as pernas, unha montando por riba da outra, xunto cun lema que di “un libro e toda a soidade” o que debe ser unha das poucas ocasións que contraríen a afirmación de que son persoa “que non sabe estar”. Polo que levo visto nos setenta e oito calendarios que levo consumindo é que, sentadiño na casa, cun bo libro na man e absoluto silencio, si sei estar, mesmo se diría que estou coma un peixe na auga e sen molestar nin a rei nin a roque. De aí Schopenhauer. Valeulles?
