Non sei porque teño eu simpatía por este mandatario político aymara, elexido democraticamente como presidente da República de Bolivia. Agora que todo o mundo censura as condicións nas que foi aprobado o novo texto constitucional, cualificado de excesivamente estatista pola oposición representada neste caso polo partido conservador e polos representantes de cinco das nove rexións que compoñen Bolivia, eu inclino a cabeza a modo de respecto ante un político renovador que defende un novo concepto de patrias, considerando a Bolivia un estado plurinacional no que conviven diferentes culturas, tradicións e linguas esmagadas polas fondas pegadas dunha colonización da que non se dan liberado. Na Bolivia de Evo Morales contemplaranse todas esas linguas como cooficiais, e son moitas: aymara, araona, bésiro, guaraní, canichana, chácobo, chimán, moré, mosetén, yuki, zamuco etc. Si, gústame a proposta de Morales de refundar Bolivia para tantos inxenua, provocadora, populista e cun exceso do peso estatal.
Entendo, non sei porque, esa defensa a ultranza dos pobos indíxenas, non só no que se refire á lingua, senon tamén no referente ao recoñecemento das súas tradicións populares como á mediciña natural e o seu exercicio, como consta nese texto constitucional tan polémico. Se cadra a miña simpatía ten raíces fondas, asentadas na empatía compartida polo sucedido aquí co peso do castelán como lingua de prestixio nesta Galiza esmagada pola autoxenreira dos que endexamais empregarán o galego por consideralo minoritario e inefectivo. As explicacións que se dan para agochar este desprezo son tan absurdas como a de que non saben falalo ben...
E eu pregúntome, como pode alguén presumir de falar inglés, francés, italiano ou mesmo vegliota e proclamar non ser quen de usar o galego con fluidez sendo unha lingua coa que conviven dende nenas e nenos? Si, debe ser por estas cousiñas que a min o indixenista Morales me cae tan ben, porque me lembra a Murguía e a súa idea dun estado federal, ou á propia Rosalía que nun dos seus exemplares de Cantares Galegos escreve unha adicatoria a Cecilia Bölh de Faber, máis coñecida como Fernán Caballero, agradecéndolle que nas poucas páxinas que presta atención á Galiza se afastase das vulgares preocupacións coas que se pretendeu manchar o país. Si, sinto tenrura pola boa fé deste político antiimperialista, que defende o seu, é dicir, todo o que lle foi roubado a Bolivia ao longo do tempo ata deixala sen autoestima, e facer dela unha imitadora da cultura europea, rexeitando a súa propia. Como aquí, durante moito tempo, prohibiuse o uso das linguas minoritarias nas escolas aos indios do Amazonas fomentando prexuízos lingüísticos e mesmo racismo. Galeano dá boa conta diso no Libro dos Abrazos. Recoméndoo.
