Luis Congil: "Cunqueiro creou mitos sobre o viño que non se axustaban á realidade"

O vindeiro xoves o xornalista presenta no Foro La Región o seu último libro, un volume de case 300 páxinas no que recolle os principais fitos históricos da cultura e da produción enolóxica da comunidade e da provincia de Ourense. Que mitos quere tumbar con este libro? Sobre os nosos viños hai moitos mitos, pero todos eles ben intencionados. Foi o ilustre mestre Álvaro Cunqueiro quen tivo un papel fundamental na difusión do viño do Ribeiro: no seu libro “La cocina gallega” escribía, por exemplo, que o Amandi era grato para os césares. El fabulaba moito e afirmacións coma estas non se correspondían coa realidade histórica, como cando dicía que a domesticación da vide en Galicia era una graza de Deus que trouxeron os monxes a través do Camiño de Santiago, cando hoxe sabemos que foi un proceso global moi anterior. Cal é a orixe da cultura do viño en Ourense? Restos arqueolóxicos como as sementes de vitis sylvestris, atopadas no xacemento galaicorromano de Reza Vella na cidade de Ourense, son unha constatación de que a cultura do viño chegara á nosa provincia coas culturas mediterráneas: fenicios, cartaxineses, gregos e romanos. Que fontes lle deron as claves desta historia? As fontes directas son as máis importantes, aínda que moitas veces é preciso pasar por trámites burocráticos para consultar fondos. Tamén son valiosas as aportacións de catedráticos e arqueólogos. O Museo do Viño resultou ser unha ferramenta esencial xunto cos museos arqueolóxicos, que conteñen pezas, como a arracada de Vilar de Santos, que dan testemuña dunha cultura do viño moi antiga. Hai épocas douradas do viño, pero cales son os anos escuros? As épocas de declive máximo dos viños ourensáns e galegos foron os séculos XVIII e XX. O primeiro momento foi despois de dous grandes conflitos bélicos, a Guerra dos Trinta Anos e á Guerra de Secesión. Nesta última, que supuxo a fin do reinado dos Austrias e comezaba dos Borbóns, todas as casas reais europeas batallaron nun conflito global que afectou ás redes comerciais do Vello e do Novo Mundo. O conflito significou a fin da primeira Idade de Ouro dos viños galegos: pasaron de estar nas mesas de monarcas e nas grandes demostracións enogastronómicas europeas a sufrir a ruína e ao abandono de boa parte das nosas plantacións. E no século XX? Todo foi a partir dun elemento non moi valorado na historia enolóxica pero si moi recoñecido no imaxinario socioeconómico: o crac do ano 29. As consecuencias da Gran Depresión foron demoledoras, xa que cortou as remesas de cartos que enviaban os emigrados dende América ata Galicia para modernizar as adegas. Coa falta de diñeiro, comeza un círculo perverso no que, para afrontar as débedas, xeran malas praxes coas que producen un maior volume de viño de peor calidade. Así, cara a metade do século, xa se asocia o Ribeiro con “viño turbio”. Esta decadencia xa está superada grazas á modernización da industria e pola reivindicación da tradición vinícola galega.