Andrés Diz: "A fronteira variou no 1860, Portugal levouse aos pobos promiscuos"

Andrés Diz finalizou os seus estudos en Historia este curso, e coa presentación do seu traballo de fin de grao deu a coñecer un achado descoñecido para a investigación: as delimitacións do século XV entre os antigos señoríos de Monterrei -cos Zúñiga- e de Bragança (Portugal) -con Afonso I-. Estas delimitacións posteriormente empregáronse para a fronteira. Como chegou a coñecer estas delimitacións? Grazas a unha transcrición que se fixo no 2001. Falaba da fronteira na Idade Media. Nunha vista rápida vin uns escudos que enseguida recoñecín, a xente pensaba que era a bandeira de Galicia pero esta non é tan antiga. O caso foi que falábase duns escudos do señorío de Monterrei e do conde de Bragança, os que marcaron as delimitacións entre un e outro lugar. Penso que nunca se estudou porque a xente pensou que o escudo dos Zúñiga era o de Galicia. Cantas delimitacións hai? Os marcos que aínda se conservan son seis, pero segundo o documento debía haber uns 51. É algo moi curioso, ademais o escudo dos Zúñiga está feito en espello. Entón, que veñen a contar estes marcos? Son delimitacións señoriais entre dous señores que querían repartir as terras. Fan así unha delimitación entre eles dous sobre todo o noso val. É curioso tamén que nestas pedras tamén se atopa a raia propia que divide a fronteira, empregándose despois para delimitar ambos países. Tivo que ser unha investigación moi interesante… Si, ademais hai uns marcos que me resultaron curiosos. Están en Lamadarcos e Cambedo (Portugal) e eran pobos promiscuos. O de Lamadarcos é curioso porque está un quilómetro cara Portugal, cando todos están marcando a fronteira. Resulta que o de Cambedo marcaba a antiga fronteira, no 1860 modificouse a fronteira e os pobos promiscuos quedaron todos para Portugal. É curioso. Cal foi o motivo que fixo que centrase o seu TFG nisto? Nun principio quería facer algo sobre a fronteira entre Portugal e a nosa comarca, pero atopei isto e pareceume que tiña moito que coñecer, así que decidín sumerxirme de cheo no proxecto, e foi un traballo moi duro, ademais pilloume en plena pandemia, pero tamén moi bonito. Por que ese interese tan marcado pola fronteira? Vivo ao seu carón, en Rabal. Realmente é un interese pola miña propia aldea. Calquera cousa que queira estudar sobre Rabal pasa pola fronteira. E agora, que será o próximo? Estudarei un máster e continuarei investigando. Teño pensado continuar a fronteira de toda a comarca, que se non fora por Riós, coincidiría con Chaves, e quero seguir indagando sobre estas delimitacións, a ver se consigo algún arquivo con máis información. Penso que son case por definición bens de interese cultural, todo arte na pedra é un ben de interese cultural, e xa pasaron 600 anos da súa creación. Gústalle a investigación polo que vexo… Moito. Levo tempo indagando, paréceme moi interesante a historia. Iso si, hai dous tipos de historia, a que se estuda e a que se fai. A que se estuda é o que outros investigaron, e a que se fai é a que se está investigando, esta última é a que a min me apaixona.