Francisco Añel, falecido hai un mes despois de dous anos sen coller a agulla por prescrición médica, elaborou ducias de traxes de cigarrón, para Verín, e peliqueiros para os de Laza.
No pobo onde viviu e está enterrado, en Castro -a tres quilómetros de Laza- Añel terá a súa homenaxe o domingo de Entroido, día 2 de marzo, á saída de misa que enmarca a tradicional "estrea do peliqueiro", momento no que unha ducia de veciños corren polas rúas do pobo por primeira vez no ano, co seu traxe, fustrigando a destro e sinistro cunha zamarra de pel e coa cabeza cuberta por unha máscara característica, decorada coa imaxe dalgún animal.
Un dos gaiteiros que protagonizará a homenaxe, o avogado e antropólogo que estuda o Entroido de Laza, Félix Castro Vicente, explicou a Europa Press que a morte do "Xastre do Castro rematou tamén co seu proxecto de documentar o traballo do artesán.
"A miña esposa é de Castro e aprendeu a coser o traxe de peliqueiro con Isabel Rivela, unha das últimas alumnas de Francisco Añel, e eu comecei a gravar o seu traballo pero era moi purista na forma de confeccionar así que non o teño completo como quixese e lamento non facer máis gravacións", explicou.
HOMENAXE DISCRETA
En Castro, segundo o estudoso do Entroido e do seu xastre, a homenaxe "ten que ser discreto para non romper co rito da estrea do peliqueiro á saída de misa", onde o Entroido se conserva entre os veciños e con moi poucas incursiones exteriores, contrariamente ao que pasa no próximo pobo de Laza onde a tradición é secundada por miles de visitantes cada día da celebración tradicional.
Así en Castro, a inclusión dunha gaivota nunha das máscaras dos peliqueiros como representación simbólica da catástrofe do Prestige, desencadeou críticas veciñais, polo que a homenaxe prevista a Añel, segundo o gaiteiro e investigador, será unha breve lectura dun poema o domingo 2 de marzo, a cargo da sobriña do falecido Clara Fraguas Rivela, e o acompañamento con música de gaita á familia para colocar flores ante a súa tumba no camposanto do pobo.
O acto de homenaxe en Verín será o sábado ás 17,00 horas na Praza do Cigarrón, onde segundo explicou o concelleiro de Festexos Vítor Baladrón, lerá unha gaba de Francisco Añel e entregaráselle un ramo de flores á súa viúva.
"Este xastre confeccionou o 80 por cento dos traxes e máscaras de cigarrón de todo Verín e antes de morrer, regalou ao concello o seu mellor manequín vestido co traxe tradicional, ademais de ensinar o que sabía aos profesores que agora temos para os talleres municipais centrados no Entroido", detallou Baladrón.
No programa festivo tamén estará presente unha reivindicación sobre o castelo e, segundo a integrante da plataforma en defensa do uso público do castelo de Monterrei, Nieves Amado, este ano a imaxe do castelo formará parte de carrozas e comparsas dos desfiles habituais do domingo de Entroido pola mañá e do martes pola tarde.
"Tratarase de recuperar para o Entroido de Verín o seu aspecto máis reivindicativo pois hai un proxecto para privatizar parte do castelo e convertelo en Parador cando o documento de cesión gratuíta do Estado á Xunta de Galicia, en 2009, só fala de usos promocionales e públicos", detallou.
Co mesmo motivo, as rúas de Verín estarán engalanadas con crespóns negros nos balcóns e cabe a posibilidade de que os cigarrones leven tamén unha banda ou un brazalete coa mesma reivindicación.
No caso de Laza, segundo explicou a Europa Press un dos peliqueiros habituais, non está prevista ningunha homenaxe ao xastre do pobo próximo de Castro, pola habitual rivalidade entre cigarrón e peliqueiro e polo feito de que nos últimos anos Añel traballou sobre todo para encargos de traxes de cigarrón, de veciños de Verín.
OURENSE DE ENTROIDO
Ademais de Laza e Verín cos seus programas festivos que achegan a visión máis urbana e a máis rural do Entroido de Ourense nunha das abas do Macizo Central galego, outras vilas énchense de tradición e cor para celebralo na outra aba, na que se atopan os "felos" de Maceda; os "boteiros" e "folions" de Pobra de Trives, Vilariño de Conso e Viana do Birlo; e as "mázcaras" e toureiro do fulión de Manzaneda.
Fóra da zona montañosa central, no suoreste da provincia antes de chegar á serra do Xurés, en Bande, tamén se pode participar ou acompañar as carreiras dos "troteiros".
Os días grandes do Entroido comezan este sábado día 1 de marzo en toda Galicia, cunha grande concentración de tradicións na provincia de Ourense onde a festa se alonga en Xinzo de Limia ata o domingo de piñata, o día 8 de marzo, aínda que a maioría o rematarán co Enterro da Sardiña o mércores día 5.
Tamén na cidade de Ourense comezan tamén os días "gordos" do Entroido con desfiles, concursos de disfraces, comparsas mañá e tarde polas rúas e prazas e personaxes como a pita do barrio de Ás Eiroás ou Paquita e Nicanor no pobo de Seixalbo.
