Unha das máis importantes tarefas que desenvolvín na miña vida é ter sido chofer de Eduardo Blanco Amor naqueles anos da súa estancia en Vigo, logo de retornar de América, coincidindo co meu establecemento nesta cidade a finais do verán de 1972. Tiña eu daquela unha noiva en Ourense, polo que as fins de semana eu voltaba a esta cidade e retornaba á do olivo o luns ben cediño. De sorte que o autor de “Xente ao lonxe”, publicada por entón, viña comigo.
Recollíano en Vigo, no hotel onde vivía, o sábado pola tarde, e viñamos de volta os luns. No camiño desfrutaba eu da súa conversa, de cousas da súa vida, de como coñecera a Lorca e o conxunto da xeración do 27, dos seus problemas coa censura e das partes que tivera que limar da súa derradeira obra e de mil historias máis. De feito, a viaxe facíaseme curta. Para min é un tesouro a dedicatoria do seu libro “Xente ao lonxe”, que é coma un mandato: “A Fernando Ramos, ó seu activo e intelixente amor á Terra. Cunha aperta do seu amigo E. Blanco Amor. Vigo, nov, 15. 1972”.
Vivía modestamente daquela Eduardo no Gran Hotel de Vigo, que lle facía un prezo especial, e non tiña outros recursos que o pouco que deran os seus libros, unha beca da Condesa de Fenosa, coido que eran unhas 25.000 pesetas ó mes, e a discreta paga por traducir ó galego “Asterix y Obelix”. Estaba queixoso dalgúns amigos en boa posición que turraron para que retornara e logo lle aconsellaban que xogara á lotaría, sen prestarlle a axuda que agardaba. A un deles, en boa posición, chamáballe “A familia real”.
A súa principal angueira era dispor dun piso propio onde recibir ós amigos, onde clasificar os seus recordos e a súa magnífica colección de fotografías. Era tan modesta a súa forma de vida que, cando daba unha conferencia, polo xeral, patrocinada por Caixanova, cambiaba de hotel coma se viñera de fóra. Tiña certa teima con que Ourense non o tratara ben de todo, e confesaba que gostaba de vivir na beiramar de Vigo.
Eduardo, autor, entre outros, dun libro de plena vixencia sobre as boas maneiras, era (como dicía Alfonso Álvarez Gándara) un home elegante, “o noso Lord Brummel”. Eu gostaba especialmente do seu relato lonxano da súa xuventude, o que relataba como Miguel Hernández ensinaba a Neruda o “chiu chiu” dos paxaros nos trigais subido a unha árbore.
Cando morreu Eduardo, na “Hoja del Lunes” de Vigo, editada pola Asociación da Prensa, escribín un duro artigo contra o alcalde de Ourense daqueles días. O concello de Ourense non soubo honralo como merecía: En troques de colocar o seu cadaleito no espazo de honra, no salón de plenos, deixáronllo na planta baixa, no chan, entre as dependencias administrativas. Logo, recordando o seu crítico sentido do humor, escribín que cando Eduardo chegara ao ceo, de seguro que diría: “De onde veño teñen un alcalde tan grande como parvo”. Lémbrome do pasamento de Eduardo, da súa humilde cova no camposanto de Ourense. Faltaba a Galicia oficial. “Verdadeiramente enterramos, entérense ben -proclamou Alonso Montero- a un home importante”.
Eu quero sempre recordar as anécdotas divertidas de Eduardo, como aquel ano en que lle organizamos un discurso paralelo para celebrar no Liceo de Ourense o “Día das Letras Galegas” adicado a Lamas Carvajal. Eduardo semellaba un predicador tras o atril: “¿Oides ben, rapaces?”. De súpeto ábrense as portas e entra o gobernador, o alcalde e todo o seu séquito, sen que estiveran convidados nin tiveran acomodo previsto. Eduardo organizaba a función: “Sentádevos onde poidades”, díxolles con alterna sorna tan súa. Tamén os seus caprichos. Nunha data empeñouse en falar en castelán nunha conferencia no vello auditorio de Caixa de Aforros de Vigo. Empeza a falar e soa unha pitada sonora. Eduardo cabréase e manda ó público literalmente á merda. Houbo que sacalo de novo ó escenario para que falara no que lle petara.
Doutra banda, tiña Eduardo bromas mordaces, terribles. Dicía da Guía de Galicia de don Ramón Otero Pedrayo que era unha guía para perderse. “Vas camiño de Tui e apareces na Fonsagrada”. Valente e decidido foi un orador de gala naquelas primeiras xuntanzas a prol da autonomía de Galicia durante a transición. Un recorda a enorme dignididade coa que Eduardo levaba a súa pobreza. A exposicion dos pintores amigos non deu para mercar o piso arelado. Nin de lonxe.
Eduardo seguiu de hotel ata a súa morte. “Foise pobre e voltou pobre”, dixo Laxeiro.
