Dicía Picasso que cada vez que alguén lle comentaba que xa era vello pra facer algo púñase a facelo de contado. Eu, hoxe, dado que xa son septuaxenario, coido que teño certo dereito a facer reconto. Vouno facer, non vaia ser o demo. Aí vai. Cando eu era rapaz había saltóns que, por Allariz e moi acertadamente, chamaban saltapallas. En Pontevedra dicíanlles saltamontes, o que xa é saltar, así que quedémonos co de saltóns que segue a ter certa lóxica. Tamén había barbantesas, vagalumes, tabaos e moitos outros insectos voadores, uns, costureiriñas e así; reptantes outros, cempés; en resume: que había moitos. Tamén había coellos de monte, paspallás, lebres, perdices, pombos, teixugos, lobos, raposos, xabarís, lobos, londras, donosiñas, furóns, mouchos, curuxas, xilgaros, rás, miñatos, aguias... había unha chea de bichos: martuxas, gatos salvaxes, corzos, algún oso que outro. O caso é que había de todo. Vaian preguntarlle a un rapaz de hoxe como asubía o melro, como o fai o lúgano ou, millor aínda, cómo o reiseñor do río. Vaian. A ver qué lles din. Non sei se iso é bo ou malo, pra min que non é bo, pero non se me ofrece como moi conveniente que así o sexa porque o que denota é a súa ignorancia e que non viron un na vida. E por qué? Pois porque non os hai. E logo ónde foron? Se me deixan responder de mal modo: fóronse ó carallo...
Cada vrao fago o mesmo reconto que lles acabo de facer e de seguido formulo as mesmas preguntas que non lles vou repetir. Fágoo cada vez que vexo lume nun monte e nubes de fume ocupando os ceos. Cando eu era neno tamén prendía lume nos montes, pero en poucos. Daquela as badaladas das campás soaban arrebatadas e firmes convocando ás xentes a apagalo e, que eu recorde, o lume prendía case sempre nos piñeirais pero, a forza de baldear auga dos pozos, eses lumes acababan sendo conxurados. Nada do que vimos daquela pode ser comparado co que vemos hoxe. Entón a xente que tiña algunha leira no monte alto plantaba nela uns piñeiros pra poder facer unha tala en caso de necesidade: que se unha voda dun fillo, a operación de apendicite da sogra...e así. Agora o país esta ocupado de piñeirais e de eucaliptais. O que vou escribir acto seguido é moi simple e coñecido, pero convén recordalo.
O arume dos piñeiros fai unha capa que algúns chaman faísca embaixo ou enriba da que non inza unha herba nin por casualidade. O mesmo sucede coa acidez que os eucaliptos pousan na terra que impide que nada medre ela e, onde non hai herba non hai coellos, nin insectos, nin paxaros, tampouco raposos que coman coellos e alá se vai a cadea trófica onde dixemos, alá se vai a vida. Tras duns van outros e hoxe a penas os esquíos atoparon un habitat que lle permite a existencia de modo os nenos non viron nunca unha rá aínda que estean faros de ver piñas con piñóns que non poden apañar. Tódolos vraos pregúntome o mesmo. Por que un conselleiro de cultura pode meter unha multa por malmover unha pedra nun monumento considerado patrimonio e un de agricultura non pode facer o mesmo pola destrución dun patrimonio natural. Cántos centos ou miles de millóns de euros se levan perdidos en madeira queimada, cántos en brigadas anti incendios, en avións e helicópteros que os apaguen, nunha cousas e outras? Non sería rendible unha lei que obrigara á repoboación dos centos ou miles de leiras de monte baixo que levan ardido con especies autóctonas, con árbores nobres, caducifolios?
De verdade queremos o país que temos, recuberto de escuro arume arpado, ou caémonos da burra dunha bendita vez e empezamos a desprazar os eucaliptos e mailos piñeiros a ónde deben estar porque alí non inzan máis ca eles e os toxos ou seguimos xustificando que nós, os galegos, no noso país teñamos máis eucaliptos que todo o continente australiano xunto consentindo que o país arda como arde, ano tras ano, porque ademais os moi malignos semella que fosen pirófagos e logo de arder inzan con máis forza ca perdida.
Eu son xa moi vello como pra me poñer a pensar que vou volver ver o país cheo de vida, coa súa flora e máis a súa fauna propias recobradas. Por iso e de acordo con Picasso póñome a soñar a toda presa cun pais cheo de paxaros e rechouchíos matutinos. Fágoo así porque ise é o único xeito que teño pra poder habitalo aínda que só sexa no meu soño. Pero tamén sei que só se fai, que so se acada aquilo que previamente foi soñado. É por iso polo que repito tanto a teima coa que hoxe acabo de volver a obsequiar ós meus lectores, a ver se a forza de soñalo moito acabo por facelo realidade.
Confeso que pode que sexa un vello sentimental e caduco e que se volvese escoitar cantar un carro alá contra a hora serodia do día, cando o sol declina e o aire ten unha especial diafanidade, podería saloucar coma un neniño. Non pretendo a volta do carro e sei que xa non ha volver as corredoiras, mesmo me apunto ó ronrroneo do tractor que me pode emocionar caseque tanto coma o run-run dun motor náutico mentres contemplo a contraluz do sol serodio a fasquía dunha lancha que ven pescar ó curricán. Pero, coño, qué ou quen pode substituír o asubiar do melro, o alto voo das anduriñas, a oubeo do lobo peneirado pola neboa, o ulular do moucho ou da curuxa, quén o que? Non sei se me estarei explicando, pero por aí lles vai a cousa. Seguro que os máis han entendelo.
