Abordabamos nun artigo anterior, froito dunha comunicación no Congreso provincial do PPdeOU, sobre a distribución territorial máis adecuada aos tempos que corren para o inframunicipalismo. Así, deixamos constancia que desde unha perspectiva sociopolítica, o concello, como entidade, xera unha identidade dos seus habitantes co territorio que o conforma; e ademais é o nivel administrativo básico para a representatividade e participación dos cidadáns. Pero se engadimos que, xunto co envellecemento, a dispersión poboacional é unha da escasa eficacia financeira e executiva da maioría dos concellos galegos, ¿poderase seguir esgrimindo o reclamo á dispersión poboacional no reparto de fondos, pois nin sequera vive o 20% da poboación en municipios de menos de 5.000 habitantes?
Como hai alcaldes que diagnostican que o mapa municipal de Galicia -e polos mesmos criterios, aínda máis en Ourense- está moi anticuado, xa que moitos concellos non dispoñen de medios para facerse cargo dos seus servizos obrigatorios se non se fusionan, outros rexedores se opoñen taxantemente a deixarse fusionar, absorber. Así, con opinións enfrontadas, a polémica está servida. O que si é unha constatación, é que a redución do número de municipios, mediante fusión ou agregación, á outros de maior tamaño, resulta unha operación de complexa implementación tanto legal como administrativa, e tamén desde o aspecto político (oposición veciñal).
Reflexionar sobre as economías de escala das administracións locais, abordando o debate para ampliar a base territorial das administracións locais, parece bo para Galicia e para os habitantes de cada municipio. Demos a coñecer as posibles vías para que os pequenos municipios superen as limitacións que impón o seu tamaño. Distinguir xa exposto aquí- entre goberno local e administración local, que representan dous conceptos diferentes. O goberno local como órgano de decisión do municipio, en tanto a administración local, como ferramenta de execución das políticas que deseñe o goberno local.
Pero tamén existe unha fórmula apenas ensaida, pero con excelentes resultados alí onde se puxo en marcha. Estou a referirme a cooperación e asistencia das deputacións, mediante fórmulas avanzadas que van máis alá da simple asistencia técnica:
-Recadación municipal, xa que é obvio que a maioría dos pequenos concellos lles resultaría antieconómico dispor dun servizo propio. A xestión do cobro non implica decisións políticas, senón aplicación da lei.
-A extensión de esta fórmula a outros servizos é perfectamente posible, pois os pequenos gobernos locais poden tomar decisións políticas que non necesitan dunha administración propia para executar a decisión. Tamén a recollida de residuos sólidos, servizos de cooperación e asistencia en xestión relacionado co ciclo hidráulico.
A proposta concreta pasa por establecer mecanismos legais que garantan que as deputacións ofrezan aos concellos servizos de asistencia e cooperación en condicións de calidade, respetando o dereito dos concellos na toma de decisións. Pensen nesta vía, xa que os servizos públicos non poden ser evaluados desde unha perspectiva exclusivamente economicista. Criterios como a equidade, a xustiza social, distorsionan un simple análise custe-beneficio.
