Luisa Pérez, a médica labrega

Balbino é de Vila de Cruces e Luisa Pérez, de Cartelle. O protagonista da novela naceu nos corenta e Pérez no 1953. Se “Memorias dun neno labrego” arranca con Balbino dicindo: “Son un rapaz de aldea. Coma quen dis, un ninguén. E ademais, pobre” a biografía de Luisa nace na súa aldea, compaxinando estudos e campo. Ela di que se recoñece en cada páxina do libro de Neira Vilas. Cando saíu “Memorias…” ela comezaba a escola. Sesenta anos despois, este clásico é o máis vendido da literatura galega e Luisa Pérez é unha figura da cardioloxía española que traballa en proxectos de intelixencia artificial. Xefa da unidade de Arritmias do CHUAC de A Coruña dende 1994, este venres recibe o premio Olimpia Valencia, impulsado pola Deputación para reivindicar a memoria da pioneira da medicina galega e a traxectoria de profesionais coma Pérez. O galardón é tamén unha volta a Ourense dalguén que nunca marchou pese a levar tantos anos fóra. Outro círculo debuxado dende o seu centro, Cartelle. “Ser de pobo é un enriquecemento vital”. De pequena quería ser enxeñeira agrónoma pero unha dos seus sete irmáns vivía en Barcelona e acabou estudando medicina. “Algo de agrónoma teño: se hai que faenar, hai que faenar”. Luisa Pérez e a súa mestra María del Caño. Foto: Óscar Pinal Alumna e mestra Luisa Pérez licenciouse na Autónoma e antes estudou Bacharelato en Ourense. Pero da súa formación sinala como chave a súa mestre rural: “María del Caño sempre creu en min. Vive no meu corazón”. No verán reencontráronse na residencia de San José, en Rairo. -Coñéceme? (pregunta Luisa.) -Tú llegaste a ser médico, ¿no? Doy gracias a Dios porque tuve siempre a muy buena gente en mis escuelas. Tuve suerte. -Era boa mestra e había que aplicarse. E vostede traballaba moito. -Os haría trabajar yo (rin). Del Caño, que supera os noventa anos e hoxe vive cunha irmá monxa da orde de San José, é filla de don César, un mestre tamén moi recordado en Cartelle. -Que recorda da escola? (pregunta Luisa.) -Érais ocho hermanos. ¿Y todos buenos alumnos? -Méteme nun compromiso… Pero aprender, aprendemos moito de vostede. -Tenías un familiar sacerdote… ahora voy cayendo en la cuenta de tu familia. (María volve a rir.) -Véxote moi ben (di Luisa mentres lle fai un aloumiño). -Puedes decir lo que quieras. Si total yo no me veo… (rin as dúas). Orgullo do rural Olimpia foi a primeira médico galega e Luisa é pioneira na electrofisioloxía cardíaca. Valencia naceu en Baltar, a sesenta quilómetros das raíces de Pérez. Sempre coa perspectiva ensinada polos seus pais, forma as novas xeracións de cardiólogos e o seu potente compromiso coa terra e co idioma galego provócalle a ilusión de regresar a Cartelle: “Xa que a sociedade me deu tantas oportunidades, quero seguir sendo útil e esgotar as miñas capacidades no ben común”. E pechar outro círculo.