José Manuel Valugo, ao compás dos acordes musicais

Vicedirector do Conservatorio Profesional de Música de Ourense e mestre de linguaxe musical no mesmo, é un dos impulsores da Wind Rock Band, unha formación de ao redor 50 alumnos e colaboradores do conservatorio na que, como novidade, fusionan os clásicos instrumentos de vento-metal, vento-madeira e percusión con guitarra e baixo eléctrico, teclado, batería, e incluso vocalista. Desde o conservatorio, vostede é un dos impulsores da Wind Rock Band, que xa o nome non soa nada clásico, lonxe do que se asocia normalmente a un conservatorio. Como xurde a idea? É unha nova volta de torca coa que buscamos dar visibilidade ao alumnado que, durante todo o ano leva a cabo un gran esforzo que precisa de moitas horas e dedicación e, ademais, facelo a través de temas que están alonxados do clásico que se soe escoitar nunha banda tradicional que, as veces, non chegan tanto ao gran público. Así, interpretan cancións de bandas míticas dos 60, 70 e 80 que, aínda que non che guste o rock, crearon melodías que identificas ao momento. Tratase dun repertorio máis “popular” e cercano a todo o mundo, que axuda a achegarse a moito máis público. E de aí o nome. Si: Wind Rock Band. Mesturamos por un lado, a palabra inglesa “wind”, para facer referencia á banda de música tradicional, con instrumentos de vento-madeira, vento-metal e percusión. Por outro, “rock”, enraigado tamén neste estilo musical máis tradicional conformado polos sons de guitarra e baixo eléctrico, teclado, batería, e incluso vocalista que é unha das novidades da banda. Ante a proposta de formar esta banda, cal foi a resposta do alumnado? O tanteo para saber se era posible levalo a cabo comezou o pasado ano, xa que para facer algo así requírese tempo e participación. Unha banda precisa non só dun determinado número de músicos, senón tamén dun número mínimo de cada instrumento. Pero, en resumo, vouche dar un par de datos: son sobre 50 músicos, case todos alumnos do conservatorio con algunha colaboración de exalumnos, profesores e outros músicos. Eso xa di moito. E se lle sumamos que os participantes veñen fora do seu horario escolar, xa que é unha materia que non forma parte do seu currículo académico, é porque están moi motivados. Non só son as dúas horas de ensaio que teñen os venres, é tamén que nas súas casas teñen que estudar a maiores as partituras e ensaiar moito. Pero a recente estrea da banda, foi un bo recoñecemente e tamén un gran agasallo a tanto esforzo. Nin eles mesmos contaban con un éxito tan rotundo! Esforzo e tamén moito compañeirismo o que se sinte na banda, e, entre todos os que cursan estudios no conservatorio en xeral. Son moitas horas de traballo e ensaios xuntos, anos de estudo compartindo clases e, ante todo, o vínculo da paixón pola música, e iso síntese. E máis nesta banda de rock que é complementaria e que non ten un componente de calificación, xa que non é unha materia do curso. Moitas amizades que se forxan no conservatorio e permanecen para sempre, aínda que despois cada un tome camiños distintos, estes anos de estudios sempre se gardan entre os bos recordos. Como di, son unha manchea de anos de formación. Cóntenos, como se estructuran os estudos no conservatorio? Temos dous grados: o elemental, destinado a nenos e nenas entre 8 e 14 anos, que serían catro cursos. E o profesional, para o que é preciso unha proba de acceso, e serían seis cursos, rematando co título de Grao profesional. Logo poderían seguir estudando nun conservatorio onde se impartise o Grao Superior e, a partir de aí son catro anos cada especialidade. Como ves é unha carreira non longa… longuísima! (risas). En Ourense, que oferta teñen? Cales son os instrumentos máis demandados? Temos prácticamente todos os instrumentos da orquestra e banda: corda fretada, vento-madeira, vento-metal e percusión; instrumentos de música tradicional como a gaita e o acordeón, que en Ourense sempre tivo moita importancia; guitarra; instrumentos antiguos como a viola de gamba, a frauta de bico, o órgano e o clave, canto e, por suposto, piano. Penso que menos a arpa, temos de todo. No que atinxe á demanda máis solicitado sen dúbida é o piano. Despois percusión, guitarra e violín. Cando comezan teñen claro o instrumento que queren? Moitos teñeno moi claro, queren ese instrumento e non valoran a posibilidade de escoller outro. Pero outros non o teñen tan claro e están abertos á probar diferentes instrumentos. E ás veces vemos alumnos que a idea ca que viñan en principio cambia, e namóranse do instrumento no que ó final se acaban matriculando. Os pais tamén infúen moito nesta elección de instrumento. Que saídas ten o alumnado? Desde fóra, o primeiro que se ve é que un músico de conservatorio só toca música clásica. Pero nós formamos músicos e, cada un deles, pode especializarse nun estilo concreto. Hai múltiples posibilidades. Desde clásico, a jazz ou música de estudo. Do mesmo xeito poden escoller non seguir co instrumento e dedicarse á composición ou á dirección. Logo, a nivel docente está o campo aberto para traballar tanto en centros públicos como escolas de música, agrupacións… Neste ámbito, é raro o profesor que non o compaxine con tocar en bandas ou agrupacións. Sempre se fala da importancia da música na formación desde a infancia. Hai moitos estudos que avalan a importancia musical no desenrolo cognitivo desde que son cativos. Desde axudar á concentración, á memoria, á coordinación, á psicomotricidade, establecer conexións cerebrais… ao que se lle suma o compromiso, o esforzo, a superación, as rutinas, responsabilidade… A maioría, por non decir todos, os alumnos que teñen formación musical vese reflexado nas súas notas nos centros de ensino. E os pais son cada vez máis conscientes desta mellora académica a través da música. Non podemos esquecer que a música ten moita importancia tamén na saúde e cada vez se fala máis da musicoterapia como axuda ante as doenzas. A ensinanza profesional de música, ten o recoñecemento que merece? Podería ter algo máis… con todos os cambios que ten habido perdeu algo de importancia. Nos meus tempos, acabando o Grao profesional tiñamos o título de profesor de instrumento a todos os efectos e acceder a oposición. Agora mesmo non o poden facer. Acredítase a formación, pero non teñen a titulación académica para iso ata que rematen o Grao Superior. Que plans teñen para este curso no conservatorio? Temos previsto realizar unha serie de visitas a centros escolares para que o alumnado vexa como compañeiros seus, da súa idade ou máis cativos, tocan un instrumento e lles conten a súa experiencia, e así animalos a que matriculen no conservatorio. A ver se pasamos dos case 500 que temos! (risas) Aínda que a maior problemática que temos neste eido é que cada vez hai menos nenos e nenas… Tamén seguiremos incidindo en facer concertos en diferentes espazos da cidade, así como intercambios con outros conservatorios. É algo que lles axuda a darlles proxección ao alumnado, e esa merecida visibilidade ao seu traballo. Sempre os motiva moito máis tocar fora. E como proxecto máis ambicioso, no que xa levamos traballando desde fai anos, é en poder impartir asignaturas de instrumentos máis modernos como a guitarra e o baixo eléctrico. Se non hai conservatorios que impartan estas materias, á hora de acceder a Grao superior, só o podes preparar por conta propia ou con profesores particulares.