Os meus lectores habituais, que eu tamén os teño, faltaría máis, ben saben que moito é o que moneo, moneo ou cismo, non o sei con exactitude, encol de se os de entre o Douro e o Miño son os galegos do sur e se, os de entre o Miño e o Cabo Ortegal, somos os minhotos do norte. Trátase dunha lideira coma outra calquera que non vai máis alá do recoñecemento dunha realidade que, cando menos e tirando polo baixo, leva tres mil anos de vixencia. Cousas da vida, que diría Castelao.
Hai uns anos, uns anos durante os que viaxei ó Xapón varias veces, tamén me deu por sospeitar que, dado o relativismo tan propio deles como de nós, eles poderían ser os galegos do sol nacente, mentres que nós seriamos os xaponeses do dos poñente, do sol quen se deita no mar e hai días nos que o facelo despide lume.
Debe ser que, con isto da pandemia, eles levan tempo sen aparecer moito por eiquí ou que, pola pandemia e porque “todo pasa y nada queda porque lo nuestro es pasar” eu xa non volvín por alí. Ben que o sinto. Facelo, poder facelo, é algo así coma ir vivir noutra dimensión.
Levo un par de noites nas que soño co Xapón. A primeira noite soñei unha cousa rarísima. Estaba relacionada con que, en Osaka, hailles un acuario que paga a pena ir visitalo. Non recordo a altura que ten o edificio que o alberga, pero vou intentar explicarlles como é. Trátase de dúas enormes torres cilíndricas, unha dentro doutra. A interior ten toda ela, de enriba a embaixo as paredes de cristal. Ese enorme tubo interior, está cheo de auga. Dentro del habitan baleas, quenllas asasinas, tartarugas grandiosas, arroases e orcas quinto dam en artes marciais, bichos enormes e distintos, mentres que as paredes da gran torre exterior teñen acristalada só a súa parte interior con acuarios independentes, que podes ir visitando de arriba a embaixo mentres vas paseando tranquilamente por unha rampla helicoidal que circula entre as dúas torres. Ata había chinchos, pero non vin por alí ninguén de Madrid disposto a que llos serviran nun furancho.
Sabido é que os peixes habitan sometidos a diferentes tipos de presión así que ignoro como reproducirían as distintas e necesarias en todos e en cada un dos acuarios laterais. Trátase dun espectáculo impresionante; a maiores, foi a primeira vez que vin ós homes rá nadando entre quenllas coa mesma tranquilidade coa que, ós meus catorce ou quince anos, transitaba eu pola rúa do Paseo. Por aí foilles o meu soño.
Fíxense o que os soños poden facer con nós impeléndonos a revivir vellas e xa lonxanas e algo extravagantes aventuras. O edificio debía ser algo máis alto ca Torre de Babel. Na súa cima e logo dun saínte, construído a xeito de trampolín, co piso de cristal -á fin e ó cabo o edificio constitúe un par de enormes piscinas- se a vertixe cho consentía podías ver o chan alá embaixo non quero dicir que como se estiveras nun avión, voando a centos de metros, pero parecer parecíao. Non lles quero contar o soño, así que ímolo deixar pra calquera outro día.
O Xapón élles así. Recordo que a primeira consideración deixada caer hoxe no comezo destas liñas, a de se son os galegos do sol nacente, etc. fíxenlla eu a Feliciano Fidalgo, o xornalista de El País con quen eu mantiven unha amizade da que conservo íntegro o sentimento de perda e tristeza que sufrín cando, estando no Brasil, souben do seu pasamento. Feliciano viñera a Galicia pra escribir un capítulo máis dunha serie deles, escritos encol da nova realidade autonómica, de xeito que saíu o tema do noso relativismo; xa saben, Deus e bo pero o demo non é malo, hai que lle prender unha vela a Deus e outra ó demo, xunto co noso costume de responder a unha pregunta formulando outra ou botando por diante ese “depende” co que xa nos identifica moita xente.
A casualidade fixo que Feliciano, estando en Lugo, dera cunha manda de xaponeses, armados de cámaras fotográficas e outras virguerías polo estilo, e achegouse a eles dando noticia de quen era e que pretendía. Tan pronto como puido soltoulles a pregunta de se eles se identificaban coa miña sospeita de seren os galegos do sol nacente e por conseguinte nós os xaponeses do sol poñente. A resposta gozou da necesaria contundencia. “Depende”, dixéronlle pouco menos que a coro todos eles.
Levo un bo pedazo de tempo rememorando os días xaponeses, botando man dos recordos que conservo -debería dicir souvenirs porque agora falo de obxectos?- e non se me vai da cabeza un kimono de varón que se lle antollou a unha amiga que veu por esta casa en tempos de soidades e marchou con el toda contenta. Aseguraranme que fora tratado seguindo a técnica rô-zome recubríndoo con cera pra evitar o tinguido dalgunhas das súas partes, pero eu nunca notei esas diferenzas. Era negro, como corresponde a un deles feito pra ser lucido por un home é ás veces paseéime pola casa vestido de tal guisa.
Ouh, o Xapón! Naqueles anos os orzamentos en educación eran da orde do 12% dos nacionais e dun 27% dos das facendas locais. O ensino da relixión estaba prohibido nos centros docentes ata que os alumnos acadaran os dezaseis anos e impartida sempre a petición deste, pero non dos pais que podían educalos nelas, nas distintas relixións alí seguidas, nas súas casas.
O budismo permite o exercicio doutra relixión sen que por elo ninguén se mese as barbas ou rasgue as vestiduras e o shintoismo, cuxos ritos tanto teñen que ver co culto á terra, ven sendo unha a xeito de relixión nacional que exalta unha espiritualidade da que a penas sei eu nada e que non me atrevo a sinalar, nin pra louvala nin pra deostala; a máis, quen sería eu pra poder facer tal cousa? En resume que hoxe non me poderei pasear en kimono pola casa adiante. Tereillo que agradecer a aquela moza que non o necesitaba pra nada pero que debía estar de antollo sen necesidade ningunha.
