Obituario | Lhosca Arias, o pioneiro que tiña un sorriso nos beizos

Marchou Lhosca Arias e cómpre reivindicar a labor que fixo polo cinema de animación en Galicia. O seu fito deixou gran pegada nos que o coñecimos e tratamos. Lhosca foi un home libre, comprometido coa terra e con todo aquelo que facía, apaixoado en todo o que emprendía, traballador incansable. Unha persoa de palabra, un ser respetuoso. Foi tamén deses humanistas que demostran que o cambio cara un mundo mellor comeza por un mesmo, demostraba este principio no seu trato coa xente, en cada proxecto que emprendía e en cada pequena cousa que facía contaxiando sempre co seu amable sorriso. Coñecino na EIS da Coruña en 1995, daquela Lhosca xa realizara a curtametraxe “Lumi” (1994), primeira peza de animación producida en Galicia, un traballo feito na escola cun resultado máis que digno. Estaba entón reclutando debuxantes para un proxecto que se consolidaría como a primeira serie de animación 2D realizada íntegramente en Galicia. “O Carrabouxo” adaptaba as recoñecidas viñetas de prensa de Xosé Lois e foi a primeira serie de produción galega que emitiu a TVG, un fito histórico. Aínda hoxe, a nosa canle, un medio financiado con cartos públicos, non ten interese particular en producir series propias de animación mentres outros medios públicos como a Televisión de Cataluña emprenden con produtos como a multipremiada serie “Jasmine i Jambo”. Na escea do audiovisual galego Lhosca foi un produtor e director pioneiro de animación, capaz de xenerar proxectos deses que ilusionan e contaxian a todo un equipo de traballo. Lhosca pretendía unha animación consciente dos nosos valores culturais e defendía a idea de que era unha ferramenta ideal para transmitilos, pero nos anos 90 o seu triunfo estaba lonxe de ser algo meritorio para o groso da cultura galega e supuxo máis ben un acto heróico, difícil de repetir, relevado ao anecdótico e diluído na grella da TVG. O seu seguinte proxecto “O visgo máxico”, longametraxe ambientada na Galicia castrexa, quedou nun piloto, a película nunca se realizou. Detrás disto, comentaba Lhosca, contratos infumables de co-produción e unha morea de impedimentos que apagaron o interese do director e produtor por seguir loitando contra o muro dun sector audiovisual galego con fame depredadora e unhas institucións públicas que tiñan unhas intencións moi distantes das que tiña o noso amigo. Aínda hoxe, a animación de noso segue a ser unha carencia na TVG e a produción galega de animación non aposta en firme por facer que a nosa cultura sexa o motor temático dos seus produtos para aportar unha denominación de orixe, algo que si fan os orientais e moi ben. Un exemplo de industria de animación baseada na cultura de seu é a que promoven os xaponeses con longametraxes de animé coma os que producen os Estudios Ghibli. Usan a cultura popular como materia prima para xenerar traballo e riqueza, conseguindo que o seu imaxinario local se convirta nun produto comercial de interese internacional. A produción de animación de Lhosca Arias, coa súa produtora Bandua, foi de xeito modesto un primeiro intento de traballar sobre ese tipo de conceptos. Lhosca foi un produtor adiantado ao seu tempo, un clarividente exemplar, consciente das posibilidades que aporta a nosa cultura como fonte de inspiración. Despois de conseguir o fito, reinventouse con acerto traballando desde o rural no campo do deseño web onde puxo de novo toda a súa paixón e interese. Sen deixar nuncade ser un defensor de causas de base coma o ecoloxismo e a economía autosostible. Pero si o seu paso polo audiovisual foi un visto e non visto, máis rápido foi o seu paso pola vida. Váisenos unha persoa íntegra, desas tan necesarias neste mundo cru e capitalista, un resistente ao sistema que queda debuxado no corazón dos que o coñecemos e merece o seu lugar de honra no podio da Cultura Galega. Grazas, Lhosca, a túa esencia queda en nós e o teu sorriso nos nosos beizos.