Noelia Rodríguez: “Todas as previsións fallaron, ninguén estaba preparado para o que sucedeu"

Ribadavia vive un verán difícil. O pasado catro de agosto, a situación de extrema seca do regato Maquiáns -que subministra auga a todo o municipio- obrigou ao goberno local a impoñer cortes no abastecemento municipal. Aínda que ao principio as restricións nocturnas, en poucos días foron ampliadas tamén ao horario diurno, debido á gravidade da situación. Foi necesario declarar a emerxencia por falta de auga, ademais de poñer en marcha un sistema de captación de agua alternativo, para asegurar o servizo ós 5.000 veciños do concello. A alcaldesa, Noelia Rodríguez, fala do estrés, das chamadas, da busca de camións cisterna para encher o depósito municipal, das dúbidas da poboación, da preocupación. Dende o pasado xoves, dúas semanas despois daquel catro de agosto, a situación mantense estable, o que permitiu levantar as restricións no municipio. “Pero non podemos baixar a garda”, recalca. Cal foi o límite vermello que se cruzou o 4 de agosto? O que nos dixo que chegaramos ao límite foi a grandísima baixada do depósito dun día para outro. Baixara tres veces máis do previsto, debido ás altas temperaturas e a falta de chuvia, e do peche nocturno para recuperar o nivel foi inminente. O máis dramático foi que despois de decidir facer cortes nocturnos, ao día seguinte, nos atopamos con que a baixada do depósito fora moito peor do esperado. Ao cabo de tres días, houbo que pechar tamén polo día. As previsións non se cumpriron. Quixemos pechar pola noite para probar se funcionaba, xa que durante o día hai máis consumo, e deste xeito non se prexudicaba aos veciños e aos negocios, pero as previsións non foron as esperadas. Os cálculos hidrográficos que tiñamos fallaron asombrosamente. Tras ese corte nocturno, pola mañá vimos que o depósito non recuperara. Dada a situación, houbo que facer cortes durante o día tamén. A poboación non estaba realmente concienciada? A xente non ten culpa desta situación, é unha minoría a que malgasta a auga dentro de toda a poboación que formamos este concello. A veciñanza foi exemplar e como alcaldesa só podo das as grazas pola comprensión e pola paciencia que tiveron e que seguen tendo. Pero neses días o consumo seguía a ser moi excesivo… A poboación acumulou só eses primeiros días máis auga, debido á incerteza do que ía pasar, algo humanamente moi entendible. Xa despois diso, foron coidadosos, entenderon a situación e baixaron o consumo. Actuouse tarde? Sabíase que isto podía suceder? Ninguén estaba preparado para unha situación así, para que todas as previsións fallasen. Pero dende o Concello xa se tomaron medidas dende maio, porque estamos en alerta por seca dende o inverno. Daquela comezamos con baixadas de presión para reducir o consumo de auga, e logo sacamos bandos informativos para apelar á responsabilidade e alertar de que se estaba facendo un mal uso dos recursos hídricos. Aí arrincou o problema, pero a vaga de calor afectou moito. Nós pechamos a piscina, as duchas dos pabellóns, deixamos de regar xardíns, pechamos fontes… pero é que todo foi moi precipitado, a baixada do depósito foi moi rápida. Como recorda a primeira semana de cortes? Foi moi dura, levo un ano e seis meses neste cargo, e vinme impotente porque non sabía como atallar esta situación. Busquei axuda en todos lados, en empresas de auga, de leite, de transportes, porque vía que isto se nos ía das mans. Ademais, coincidía con incendios, polo que o GES de Ribadavia e o camión da mancomunidade do Ribeiro tiveron que saír ao lume de Irixo. Eu entendía o malestar da poboación. E agora, cal é o día a día no Concello? Seguimos a traballar sós en dar solucións para abastecer á poboación, e agora, moi atentos de como evoluciona. Son moitas as persoas e negocios afectados por esta crise. En Ribadavia, temos moito turismo, polo que para min é unha responsabilidade todo o que aconteceu. O que realmente precisamos é que as administracións con máis recursos como as deputacións e, sobre todo, a Xunta de Galicia e, nomeadamente, Augas de Galicia, nos axuden. Faltou colaboración? Dende o primeiro día solicitei unha xuntanza urxente coa Xunta, e sen ánimo de polemizar a día de hoxe ningúen veu a interesarse pola situación, nin o presidente nin ninguén, esperaba cooperación, pero non foi así. É verdade que a seca afecta a todo o territorio, pero a nós tocounos vivila dun xeito dramático. Varios concellos veciños e a Deputación nos axudaron con camións cisterna, así como deixando facer captacións dos seus depósitos. Os problemas coa auga non son novos en Ribadavia. Ao longo de todos estes anos levase traballado moito en combater a situación. Os anteriores gobernos, de distintos signos políticos, melloraron moitas das infraestruturas, pero a día de hoxe non se recorda. Nós, en setembro, comezaremos cunha obra moi importante en San Cristovo, que dará un abastecemento e un saneamento digno do século XXI, xa que leva sufrindo cortes de auga dende hai 30 anos, e a presión moitas veces non permite nin acender un quentador de auga. Seguen avanzando na captación do Avia, mentres o proxecto do Miño segue sobre a mesa. A captación do Avia estamos asumíndoa nós, dende o Concello, pero as competencias nese sentido están moi claras, e ademais, esta é unha solución provisional, non definitiva, coma a do Miño. A Xunta de Galicia é a que ten que financiar esa captación, valorada en máis dun millón e medio de euros, a poboación pagamos un canon da auga e levamos moitos anos vendo que non invisten un só euro en nós, é de xustiza que o fagan. Eu vou ser dialogante, pero inflexible, e non vou parar ata conseguir o financiamento, non caben excusas. Vostede tamén é veciña do municipio, como ten levado a falta de auga? Houbo que adaptarse á situación, coma todo o mundo, vaia. Cando se abría o suministro enchía algun cazo con auga, para logo poder asearme, lavar a cara e os dentes. E nesas franxas horarias había que estar atentos para ir correndo para casa e ducharse.