Jácome quiere quemar el maio ganador, "como en una falla”

Asistentes a los últimos maios presenciales organizados por el Concello, en 2019 (XESÚS FARIÑAS)
photo_camera Asistentes a los últimos maios presenciales organizados por el Concello, en 2019 (XESÚS FARIÑAS)
Expertos y participantes en una de las citas del ciclo festivo ourensano tildan la idea de “barbaridade”

La última ocurrencia del alcalde de la ciudad, Gonzalo Pérez Jácome, es laminar una tradición ancestral que forma parte del ciclo festivo de Ourense: la fiesta de Os Maios, el saludo a la primavera que se celebra cada primer domingo del mes de mayo con pirámides y conos decorados de musgo y flores. El regidor ourensano apuesta por “quemar” el maio ganador del tradicional concurso -sin convocatoria municipal desde hace dos años- en la Praza Maior, argumentando que hay que “innovar” en esta festividad, declarada además de Interés Turístico hace 21 años. Jácome inventa su propia tradición y argumenta que esta novedad representará “unha festa de purificación, un pouco evocando aos nosos pasados celtas”. Y añade que los maios ourensanos “serían como as fallas de Valencia pero ao revés, en vez de indultar a falla gañadora, o que faremos e condear o maio gañador”. Expertos y participantes en esta cita popular no han tardado en reprocharle la idea al alcalde, que argumenta que quemar el maio ganador en el concurso de particulares y colectivos de la ciudad “será un evento popular e festivo que pretende xerar un novo atractivo e fomentar a participación na festa”. 

La "esencia"

“É unha barbaridade, é a festa da primavera e da vida. Non hai ningún maio en toda Europa que se queime. Hai que innovar, si. Porque se levan facendo máis de 100 anos os maios en Ourense, pero non desta maneira. Hai barra libre de disparates”, dice el historiador ourensano Afonso Vázquez-Monxardín. El antropólogo de Os Blancos Manuel Mandianes, experto en el ciclo festivo de Ourense, apunta: “Paréceme una innovación que non está moi de acordo coa esencia da festa. Os maios son a apertura da primavera, pero non se queiman. O Entroido si que se queima, porque é o final dunha etapa”. Mandianes explica que lo que se realiza tradicionalmente con el maio ganador es “gardalo para exemplo dos que veñan detrás, e o resto tíranse ao río”.

Lois Pardo es uno de los organizadores de “Cantádeme un maio”, la iniciativa ciudadana que en los últimos dos años salvó la fiesta, ante la falta de iniciativa del gobierno local para convocarla. “O maio non se pode queimar, non ten sentido. O que se queima é o meco no Entroido, pero os maios son a primavera, un ciclo agrario”, dice Pardo. 

La asociación A Galleira es una de las participantes veteranas del concurso de los Maios. Apuntan que “non deixaremos que destrúan a festa dos maios, non precisa ninguén que lle introduza ocorrencias baixo o paraugas da novidade”. El colectivo ourensano añade que “os maios non precisan parecerse a ningunha outra festa para ser mellores ou vistosos, porque xa son algo singular e único que sobreviviu nas mans do pobo. Sobrevivirán tamén fronte aos gobernos da demolición como o de Ourense”.

Una tradición de la que escribieron Xocas y Risco

La tradición ancestral de tirar los maios al río está más que escrita por los etnógrafos y los intelectuales ourensanos, incluso a inicios del siglo XX. El etnógrado Clodio González Pérez, que ha escrito gran parte de la bibliografía existente sobre los maios, dice que “el cementerio de los maios era el río Miño, al que eran arrojados al terminar la fiesta desde lo más alto de A Ponte Vella”. De hecho, Vicente Risco escribió que los maios “morían” en el río Barbaña, ahogados. Mientras que Xocas secunda arrojarlos al Miño. En una entrevista de 1984, Xaquín Lorenzo Xocas decía: “O fundamental, o monte, é o que ten que estar alí. O adorno é unha cousa de capricho”. Los expertos coinciden en que la fiesta es el “saludo a la primavera”, un saludo sin “fuego”.

La oposición acusa al alcalde de “galegofobia” y le llama “ignorante”

Las reacciones políticas a la idea de Jácome de quemar el maio no se han hecho esperar. Luis Seara, portavoz del BNG, señala que “estamos ante o afán do goberno PP-DO por desvirtuar unha festa propia para convertela nunha copia mala das fallas”. Seara añade el “autoodio e ignorancia da cultura tradicional galega”, así como el “abrumador complexo de inferioridade” de Jácome. Los nacionalistas critican también la supresión de los premios de creación literaria, el Risco de novela y el Cidade de Ourense de poesía: “Trátase dunha evidente galegofobia”.

Rafael Villarino, portavoz del PSOE, apunta que Jácome “utiliza” esta tradición, que “ten fondas raíces e participación social, participación que el non quere e el despreza. Quere converter os maios nas fallas da Valencia”. José Araújo, portavoz de Ciudadanos, señala que “xa houbo un emperador romano que lle plantou lume á cidade e mentres a cidade ardía el tocaba a lira”. Araújo señala que “dame a sensación de que a Jácome calquera día se lle ocorre queimar o Concello”. El portavoz de Cs se pregunta “se os concelleiros do PP teñen a mangueira suficiente para apagar ese lume, porque me da a sensación de que teñen unha mangueira bastante pequena neste momento”.

Flora Moure, portavoz del PP, declina hacer valoraciones sobre el asunto, ya que “compete” a su socio de gobierno.

Te puede interesar