O “home do sedeño”, a autoridade que protexe o boi

José Manuel Conde, máis coñecido como “Chelle”, rexenta a librería Nenos en Allariz, e estes días -a falta de oito para que comece a agardada Festa do boi- o traballo para este alaricano de 61 anos é dobre. E é que son moitos os veciños que se achegan ata o seu local por motivos vencellados á organización da festa ou para interesarse por como vai a ser. “E pódense, por fin, facer todas as actividades?”, pregúntalle, a media mañá, unha vecina a “Chelle”. Este ano haberá moitas actividades, sobre todo, pensadas para os máis cativos. E é que logo de dous anos de parón, a vila alaricana ultima, con normalidade, os preparativos do seu emblemático evento, e xa case pode escoitarse iso de “Aí vén o boi”: a caseta informativa ocupa a Barreira, bandeiras de cores engalanan todo o casco histórico, o balcón consistorial estreou onte un novo faldón conmemorativo e os panos verdes ocupan as fiestras das vivendas. “Chelle”, como o veterán do grupo de “homes do sedeño -o sedeño é unha corda de cinco metros coa que se manexa o boi-”, levaba posto onte o seu. A primeira vez que guiou a un boi nunha carreira polas rúas de Allariz foi no ano 94 e, dende entón, non fallou nunca. “Os ‘homes do sedeño’ somos os que levamos ao boi e controlamos á xente para que non se lle achegue nin lle faga ningún dano ao animal”, relata “Chelle”. Os bois alaricanos que participan nas carreiras proceden dos montes de Penamá e pesan entre 450 e 550 kilos, e son 20 os homes -actualmente non hai ningunha muller, aínda que si que chegou a habelas- repartidos en distintos grupos, que os guían. “Chelle” asegura que para ser home ou muller do sedeño todo o mundo que respete este tradición é benvido: “Non poñemos impedimento a ninguén. Nós o que queremos é que veña relevo. Eu, por exemplo, xa vou maior!”, conta entre risas. “O que non tes que ter é medo. Dentro do que parece o boi é moi dócil. El segue o seu camiño e nada máis. Está claro que hai que terlle respeto porque os animais poden ter reaccións que non te esperas. Nós imos en alerta e en tensión, pero sempre pensando no coidado do animal”, engade. Ademais, o “home do sedeño” asegura que hai que prepararse para correr e estar “un pouco áxiles”. 12 CARREIRAS Nesta nova edición da festa haberá 12 carreiras e catro bois, que sairán tres veces cada un ao longo da semana. “Chelle” insiste na importancia do respeto: “Ao boi non se lle pode tocar para nada”, matiza. “Nós respetamos, por suposto, as opinións de todo o mundo -di en alusión aos colectivos animalistas que esgrimen que o animal pode estresarse- pero, dende o meu punto de vista, os bois trátanse moi ben. Cando remata todo devólvense a Penamá”, engade. Ao longo de case tres décadas, “Chelle” garda moitas e moi boas anécdotas da súa participación na festa. “Recordo unha vez na rúa do Pozo tropezou un e caímos algúns”, conta. Sen embargo, o alaricano recoñece que o que máis lle gusta é o momento no que se visita aos maiores do pobo -algúns centenarios-, pois é un acto emotivo. “Paramos nas tres argolas -San Esteban, o antigo Correos e o Concello-, que é a tradición. Así poden ver o boi os rapaces e a xente maior e o animal e nós descansamos. É un momento emotivo”.