En Zambia tamén hai vida

En cuanto ó punto de destino, 'atraíame África e dentro de ela, Zambia parecía un sitio tranquilo'. Pois alá está dende 1994. A experiencia demostroulle que acertou na percepción, pois segundo o propio Antonio confirma, 'trátase dunha xente moi pacífica, o cual explica que no país nunca houbera guerra, nin na transición durante a independencia, nen no paso da dictadura á democracia. Os cidadáns son educados e cultos. Todo eso convírteonun país atractivo', apunta.

Sendo terceiro mundo, 'non é dos países peores do entorno; ademáis, ofrece posibilidades de mellorar para quen teña inquedanzas'. Hai recursos naturais, fundamentalmente apegados á agricultura ou a minería, sobre todo a explotación do cobre. En contraposición cos países do entorno, ainda 'ten outro recurso moi importante, que é a abundancia de auga', dice Antonio, para engadir.

Con esas perspectivas parecería que os 14 millos de zambianos, un tercio deles católicos, teñen diante sí un futuro halagüeño; pois non é así. Nos dezaoito anos que leva Antonio alí, 'todo ten medrado e mellorado moito', pero expresa dúbidas razonadas 'de que as grandes potencias e as importantísimas corporacións económicas consintan un progreso sostible'.

'Os poderes políticos e económicos das grandes potencias, ca connivencia dos organismos internacionais, como o FMI, impoñen limitacións ás exportacións e adoptan medidas que frean o desenrolo'. Antonio sabe o que dí, pois 'as presións dises grandes lobbys obligaron ós nativos a vender as minas, que son unha das suas riquezas máis importantes, en condicións miserables, casi regalándoas, a cambio de alixeirar a débeda externa'.

Ter un sistema democrático consolidado é insuficiente para facer frente á corrupción, un mal 'endémico e estructural', que ten metidas as suas raíces en tódolosrincóns e estructuras do país, 'a pesares de que o goberno ten declarada unha cruzada contra ela. É imposible facerlle frente'. Ademáis, a 'educación é moi pobre, en parte pola actitud de dos mestres, que deixa moito que desexar. En Zambia párase a escola por calquera motivo', así que 'danse as condicións para vivir ben, pero a corrupción e os grandes oligopolios impídeno', apunta Antonio Fernández.

Á marxe das cuestión político-económicas, a máis grande paixón dos zambianos 'é o fútbol. Son campeón da última Copa de África; os rapaces e xóvenes ferven diante dun balón. Xogan en todas as esquinas e se non teñen balóns, xogan con condóns inflados'. Chegados eiquí, Antonio fai un paréntese para explicar que 'Zambia é un país cheo de condóns, que se utilizan para todo menos para o que foron inventados; mesmo sirven para reparar os pinchazos das bicicletas', dice, para sinalar que a pesares do anterior 'hai moitísima sida', que atribúe a alta promiscuidade. Niste senso hai un grave problema cultural e de formación, máis que de información.

A sida é un dos grandes males, xuntoca malaria; ámbolos dous son decisivos para que a esperanza de vida actual non acade os cuarenta anos, ainda que a fundación de Bill Gates (Bill&Melinda Gates Foundation) 'teñen feito importantes investimentos na loita contra a malaria, con extraordinarios resultados, xa que baixoumoito a mortalidade provocada por esta enfermidade'.

Antonio ten claro que voltará 'cando chegue á xubilación'; mentres, vén cada dous anos de vacacións, ainda que esta vez terá que alongar a estancia, xa que acaba de ser elixido secretario do Instituto Español de Misiones Extranjeras, que o obligará a permanecer cinco anos en Madrid. 'Ás veces tocan estas cousas', dí resignadamente.