Referente en educación ambiental e xestión dixital para preservar a auga

Nacións Unidas declarou 2025 como o Ano Internacional da Conservación dos Glaciares, convertendo esta temática no eixo do Día Mundial da Auga, que se celebra hoxe. O seu propósito é concienciar sobre unha gran evidencia: a correlación existente entre as emisións de gases de efecto invernadoiro e o ritmo de derretemento das grandes masas de xeo do planeta. Ante este escenario de cambio climático, Viaqua, a empresa que xestiona os servizos de abastecemento, saneamento e depuración en máis de 40 concellos galegos, e AquaOurense aposta por adoptar medidas innovadoras que aceleren a transformación ecolóxica e garantan, deste xeito, un futuro sostible.

Dixitalización

Xa non se trata só de definir estratexias a longo prazo para paliar os efectos da crise climática, senón de levar a cabo actuacións concretas que ofrezan solucións no presente. Neste sentido, Viaqua identificou as claves desta necesidade establecendo eixes prioritarios no seu novo plan estratéxico GreenUp 2024-2027: a resiliencia, o desenvolvemento dixital, a circularidade e a descarbonización. Estes piares concrétanse ademais en iniciativas que xa están sendo implementadas, demostrando a solidez do compromiso de sustentabilidade da compañía a través de proxectos pioneiros en materia ambiental.

Viaqua posúe unha longa traxectoria na xestión intelixente da auga grazas a un amplo abano de desenvolvementos tecnolóxicos, novas metodoloxías innovadoras e avanzados sistemas de axuda á decisión para mellorar a eficiencia na xestión das infraestruturas hídricas. Neste sentido, destaca o proxecto “OU-Intelixente, provincia da auga”, desenvolvido por AquaOurense -empresa mixta formada por Viaqua e a Deputación de Ourense- no marco do PERTE do ciclo urbano da auga. Este ambicioso proxecto contará cun orzamento superior aos 13 millóns de euros e ten como obxectivo dixitalizar a xestión do ciclo da auga de 79 concellos ourensáns, así como dos consorcios de augas de Valdeorras e Os Peares.

Entre as actuacións prioritarias, salientan a implantación de máis de 63.000 contadores de telelectura en 74 municipios da provincia. Esta iniciativa iniciouse en 7 municipios da provincia e, ata a data, instaláronse máis de 9.000 contadores intelixentes que permiten un control máis preciso e eficiente do consumo.

A dixitalización tamén abrangue 139 instalacións de depuración, permitindo monitorizar en tempo real tanto a cantidade como a calidade da auga que se devolve ao medio natural, así como 18 instalacións de abastecemento no Consorcio de Augas de Valdeorras, mellorando o control do funcionamento das plantas potabilizadoras e das redes de distribución. Todo este fluxo de datos integrarase no novo “Centro Intelixente para a Xestión Provincial da Auga - Aqua-OU”, que centralizará a xestión operativa e ofrecerá un espazo aberto á cidadanía para que poidan coñecer de primeira man esta xestión da información e poñer así en valor a importancia dunha xestión eficiente e sostible da auga.

Ourense, referente circular

As ecofactorías son un modelo de economía circular que revoluciona o concepto tradicional de depuradora, onde a produción de enerxía é clave para o funcionamento da propia instalación, a rexeneración da auga residual contribúe á preservación do contorno e a biodiversidade local, e os seus residuos convértense en novos recursos como biogás ou fertilizantes. En Galicia, un exemplo destacado é a ecofactoría de Ourense que, grazas á colaboración público-privada entre o Concello de Ourense e Viaqua, promove a descarbonización do ciclo integral da auga na cidade.

A ecofactoría ourensá é un expoñente na loita contra o cambio climático e da transición ecolóxica, pero tamén un centro de educación ambiental para visitantes e un polo de innovación onde desenvolver proxectos relacionados coa economía circular, a auga rexenerada ou a valorización dos residuos que chegan a estas instalacións. O Centro Mixto de Investigación Cigat Circular, que desenvolve Cetaqua Galicia, o centro tecnolóxico de Viaqua, propón un modelo integral para transformar os residuos de orixe industrial, urbana, agrícola e rural en recursos de alto valor engadido. Cigat Circular é exemplo dos beneficios da colaboración público-privada, neste caso entre Viaqua e a Axencia Galega de Innovación, posicionando Galicia como unha rexión neutra en carbono que aposta pola economía circular e a innovación como ferramentas clave.

Reutilización da auga rexenerada

Outro dos grandes avances na xestión da auga en Ourense é o proxecto Ruagua, unha iniciativa centrada na reutilización da auga rexenerada impulsada polo Consorcio de Augas de Valdeorras, AquaOurense e Cetaqua dentro da iniciativa Demos da Fundación Cotec e está financiada por IKEA. Nun contexto no que o acceso ás fontes hídricas é cada vez máis desafiante, a capacidade de aproveitar os recursos existentes de maneira circular convértese nunha ferramenta clave para reducir o impacto ambiental e garantir a subministración.

Ruagua permite que a auga xa utilizada poida ser tratada e reutilizada en diversos xeitos, como a rega de zonas verdes, a limpeza urbana ou determinados procesos industriais. Este enfoque reduce a presión sobre os encoros e ríos da provincia, asegurando que a auga potable se destine prioritariamente ao consumo humano.