Auriabella

Convento de San Domingos

santo_domingo2_resultado
photo_camera "Convento San Domingos", de Ático Noguerol (Fonte: Arquivo Histórico Provincial de Ourense. Exte C-9579).
A igrexa é obra de Melchor de Velasco e a súa planta é de cruz latina con cúpula sobre pechinas no cruceiro

San Domingos ou da Corredoira é unha das ruas ourensás máis importantes. Auriabella tiña varias portas, entre elas a da Corredoira, que xa existía en 1314, chamada en 1507 Porta da Vila. A mediados do século XVII quedou pegada ao convento de San Domingos. Fóra dela ía o Barrio Novo.

A igrexa é obra de Melchor de Velasco. A súa planta é de cruz latina con cúpula sobre pechinas no cruceiro. A nave principal ten altares dourados e capelas nos laterais, albergando nobres sepulcros. Resaltan o retablo maior, o do Rosario, e o de San Jacinto, do escultor e arquitecto Francisco de Castro Canseco. Acolle a parroquia de Santa Eufemia do Norte. O seu primeiro Prior, en 1641, foi o frei Luis de Vivero. Nesta igrexa celebrouse o funeral da nai do xeneral Sanmartin, libertador da Arxentina.

santo_domingo_resultado

De Ático Noguerol Iglesias, cronista popular de Auriabella, amoso o debuxo "Convento de San Domingos", a súa nota histórica e a titulada "Audiencia Provincial". Do Convento, escribiu:

Así era el exconvento de Santo Domingo cuando lo conocí yo; la parte de la izquierda era muro que daba al atrio de la iglesia y la parte derecha era la esquina de la carretera de Trives (hoxe, Concordia), había en ella la Audiencia Provincial y también estuvo el Juzgado de 1ª Instancia y la Cruz Roja… y almacén de utensilios de Infantería, Ametralladoras. Ahí fue donde enseñaron la instrucción al 1er. Batallón de Infanteria en fiestas del Corpus de 1904.

Antes fue Gobierno Civil, es decir, cuando en la otra Constitución había unos señores que le llamaban jefes políticos, que eran lo que son hoy los gobernadores civiles, con los mismos defectos y sin ninguna virtud.

También estuvo aquí el Cuartel de la Milicia Nacional y los primeros y únicos cañones que hubo en esta bélica ciudad, y cuadras para el ganado de la tropa. (…) Cuando se hizo la carretera llamada de Trives, expropió parte de dicho convento, un patio amurallado con portalón y cuadras. Esto expropiado venía a dar después del edificio, es decir en la pared que hacía esquina a lo que heredaron los Madriñanes, se conocía la parte que hacía meridiana con lo expropiado.

O texto histórico atiquiano titulado “Audiencia Provincial” di:

Esto era ó patio da Audiencia; no meu tempo, en este patio había jardin y un á figueira hermosa á o lado de un pozo (…) destapado y yo lo recuerdo dentro de una caseta de ladrillo y al lado un mexadeiro que olía mal y siempre estaba cheo de algodós. Por este claustro xugabamos á todo, pois era muy amplio, la parte baja, había parte que era el piso de madera, y el otro terreno y piedra; al balcón del primer y único piso le faltaban muchos balaustres, tambien había muchos nidos de anduriñas, que los deshacíamos á pedradas de flechas (tiragomas), de vez en cuando metiamos chollos, en esto imitabamos a los altos empleados de la Audiencia a ó pay do Paradela, ó Prendes, don German Airas, que eran un dos cholleiros de primeira. Lo que se ve es la parte Oeste y á la Norte, que no se ve, estaba la sala de Audiencia, primero estubo (sic) al principio y después en la misma esquina; de pequenos ibamos á os juicios orales, cuando latabamos la escuela é chovia, y aqueles abogados é fiscales, cuando falaban, gritaban é tembláballes á voz que parecían cómicos; nadie duda que alguna vez saldria xusticia, pero cuantas é moitas inxusticias. Olvidaseme decir que neste convento tamen estuvo á Inclusa, ó Hospicio mejor dicho, porque ali hubo á música do Hospicio, por eso á la calle que da al Norte ó sea la carretera de Trives le llamaban calle del Hospicio. As inxusticias de este convento son innumerables, si se pon á pensar un que foi Cuartel, que foi Audiencia, que foi Xuzgado y ahora, querido curioso, agárrate, por ser hasta foi Colegio Electoral.

Olga Gallego informounos que os dominicos xa residían en Auriabella en 1427, circunstancialmente, na rúa das Chousas "ennas casas dos frayres de Santo Domingo". A súa instalación definitiva no Convento dominico foi a mediados do XVII, grazas a herdanza recibida en 1607 do celanovés, residente en Potosí, Domingo de Araujo, finado en 1620 que permitíu o establecemento da Orde na cidade. A causa de diversos atrancos, retrasouse a súa fundación ata 1634, instalandose nel cinco frades, sendo bispo Juan de Valdivieso.

O Convento sufriu na guerra da Independencia grandes destrozos causados polas tropas francesas, inglesas e españolas. De 1821 a 1824 rehabilitouse para usos civís ata 1824, ano en que regresaron os frades e o reconstruíron. Desapareceu a comunidade en 1835, pasando o edificio a depender da Deputación Provincial, que en 1882 cedeu á Audiencia Provincial. Tamén acolleu a escola Normal de Mestras. Do claustro consérvanse algúns piares na actual Delegación de Facenda, esquina da rúa de San Domingos e a rúa do Capitán Eloy (hoxe, rúa Concordia), levantada no século XX ó igual que a casa rectoral.

José Adrio Menéndez, no seu libro "Del Orense antiguo" no seu capítulo XXXII, titulado "La Audiencia Provincial", relativo ao ano 1882, fálanos dela:

Acordada la creación de las audiencias provinciales, luchábase en esta capital con la dificultad de hallar edificio suficientemente amplio para la instalación de las oficinas.

La Corporación popular, que ni aún para sus dependencias contaba con casa propia, por hallarse en reedificación la Consistorial, y que hacía poco consiguiera que le cediese la Diputación Provincial el ex Hospital de San Roque, volvió a dirigirse a la entidad provincial, exponiéndole la necesidad de un edificio para instalar la Audiencia.

La respuesta fue satisfactoria, toda vez que por acuerdo de 22 de julio (de 1882) no sólo cedía temporalmente el ex Convento de Santo Domingo, sino que para el arreglo de las salas necesarias, consignaba en presupuesto la cantidad de 5.000 pesetas.

O convento era de grandes dimensións e posuía un patio cuadrangular, enchicharrado con sinxelas columnas. Acolleu no século XIX oficinas gubernamentais. En 1928, construiuse un edifício que o substituiu, adicado a Delegación de Facenda.

Así de interesante era o Convento de San Domingos e a súa igrexa. 

Te puede interesar