Firme aposta pola prevención cun 50% máis de orzamento en 2026

A Consellería do Medio Rural reafirma e consolida o seu compromiso estratéxico coa protección do patrimonio natural galego mediante un reforzo histórico das políticas de prevención de incendios forestais. Para o vindeiro exercicio de 2026, a Xunta de Galicia deseñou un plan financeiro que mobilizará un total de 75,38 millóns de euros, o que supón un incremento exponencial do 50 % con respecto ao orzamento executado do ano 2025. Este crecemento non é un feito illado, senón que reflicte unha tendencia ascendente e sostida no tempo que se evidencia ao comparar estas cifras cos 21,3 millóns de euros que se destinaban a esta mesma finalidade no ano 2007, triplicando o investimento en menos de dúas décadas para facer fronte aos novos desafíos climáticos.

Este importante despregue económico canalízase maioritariamente cara a intervencións directas sobre o terreo, priorizando as superficies de monte público; é dicir, as que son competencia da xestión autonómica. Nestas zonas, os traballos céntranse na creación e mantemento de infraestruturas defensivas vitais, como son as rozas de devasas e o acondicionamento de faixas auxiliares de biomasa que actúan como barreiras naturais contra o avance das lapas. Este labor esténdese tamén aos montes veciñais en man común grazas ao establecemento de acordos de colaboración, integrando así unha maior porcentaxe de territorio baixo un esquema de protección activa. Paralelamente, os fondos permiten a modernización da rede de pistas forestais e o mantemento de puntos de auga estratéxicos, elementos determinantes para garantir que os servizos de extinción poidan actuar coa máxima axilidade e eficacia en canto se detecta un foco.

Toda esta actividade operativa atópase recollida e estruturada dentro do Plan de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia (Pladiga). Este documento marco serve de guía para as previsións anuais, e cabe destacar que as actuacións programadas na actualización para o bienio 2025-2026 presentan xa un grao de execución moi avanzado, cumprindo xa practicamente cos obxectivos fixados. A eficiencia na aplicación destas medidas fundaméntase nunha planificación dinámica e científica. A selección das áreas de intervención realízase mediante unha análise rigorosa de múltiples variables, cruzando datos meteorolóxicos, características topográficas do terreo e modelos de combustible para determinar con exactitude o nivel de risco de cada zona.

Deste xeito, a gobernanza da prevención estrutúrase de abaixo cara arriba, partindo do coñecemento técnico especializado dos 19 distritos forestais que compoñen o mapa galego. Consciente de que a loita contra o lume é unha responsabilidade compartida, tendo en conta que o 98% do monte é privado, a Consellería non limita a súa acción á execución directa, senón que mantén convenios e liñas de axuda económica dirixidas específicamente aos concellos e ás comunidades de montes. Deste xeito, foméntase a cooperación institucional e social, dotando de recursos aos actores locais para que poidan manter o seu contorno limpo e seguro durante todo o ano.

Faixas secundarias

Dentro dese abano de ferramentas de prevención, un dos mecanismos que acadou maior consenso entre as administracións locais é o convenio para a xestión da biomasa nas faixas secundarias. Estas áreas, que son as máis próximas ás vivendas e núcleos habitados, resultan críticas para garantir a seguridade das persoas e dos seus bens fronte á ameaza do lume.

Co obxectivo de anticiparse á vindeira campaña, a Consellería do Medio Rural vén de formalizar un novo acordo estratéxico coa empresa pública Seaga que permitirá iniciar os labores a comezos do ano 2026. Ante esta nova etapa, o Goberno autonómico fai un chamamento activo a todos os municipios de Galicia para que se sumen a esta iniciativa, que simplifica a xestión técnica aos concellos e ofrece facilidades reais aos titulares para que poidan cumprir coas súas obrigas legais de limpeza e mantemento nun contorno de apoio e colaboración.

A ambición desta nova fase do convenio reflíctese de xeito directo no eido financeiro, xa que o orzamento destinado a esta colaboración duplícase para o exercicio 2026 ata alcanzar os 25 millóns de euros anuais. Esta partida inclúe o fondo específico de Limpeza de Faixas, dotado con 10 millóns de euros. O novo marco normativo pon un énfase especial no apoio aos concellos de menos de 10.000 habitantes, que a miúdo carecen de medios técnicos suficientes, e axiliza os procedementos para realizar execucións subsidiarias. Isto significa que, en liña coa nova Lei de medidas que acompaña aos Orzamentos de 2026, a Administración poderá intervir de xeito inmediato nas zonas de risco onde os propietarios non asuman as súas obrigas.

O alcance territorial da protección tamén experimenta un crecemento notable co incremento do número de parroquias priorizadas, que pasan de 157 a un total de 276 no novo texto do convenio. Nestas zonas de especial vixilancia, os particulares seguirán tendo a posibilidade de contratar os servizos profesionais de Seaga para realizar as rozas a un prezo público bonificado de 420 euros por hectárea, unha tarifa competitiva que busca incentivar o mantemento preventivo.

Máis alá destas parroquias, mantense a facultade de que a empresa pública execute limpezas subsidiarias en ata 10 hectáreas por concello cada ano e actúe sobre 12 quilómetros de vías municipais. Amplíase a subministración de especies arbóreas de baixa inflamabilidade que axuden a crear barreiras naturais verdes. O obxectivo é que, co paso do tempo, se fagan innecesarias as limpezas recorrentes ao actuar como un escudo biolóxico contra a propagación do incendio.

Finalmente, o apoio que a Xunta de Galicia brinda aos concellos adheridos vai máis alá do traballo físico no monte, abranguendo unha asistencia técnica e administrativa integral. Así, os municipios contarán con asesoramento especializado para a revisión, actualización ou elaboración dende cero dos seus plans municipais de prevención, pezas fundamentais para unha ordenación do territorio segura.

En consonancia, o convenio facilita persoal e recursos para levar a cabo as tarefas máis complexas de inspección de parcelas, emisión de notificacións legais e preparación de expedientes administrativos. Este acompañamento inclúe tamén o soporte na tramitación de procedementos sancionadores, asegurando que os concellos teñan a seguridade xurídica e operativa necesaria para facer cumprir a lei e manter as súas faixas secundarias libres de biomasa.