ENTROIDO

El eterno debate del Entroido, ¿hay diferencias entre el Cigarrón y el Peliqueiro?

Verín. 04/02/18. Domingo de Corredoiro en Verín.
Foto: Xesús Fariñas
photo_camera El encanto del Cigarrón. (Foto: Xesús Fariñas)

Desde hace décadas, entre los vecinos de Verín y Laza siempre se ha buscado conocer los orígenes del Entroido debido a las similitudes entre ambos. Uno más masivo y otro más enxebre, pero con la figura entroideira cortada por el mismo patrón. ¿Existirán diferencias entre cigarrones y peliqueiros?

Los comienzos de todo Entroido, ya sean de los Entroidos ourensanos, el Carnaval de Canarias o el de Brasil, son inciertos, y es que podemos encontrarnos con una gran cantidad de documentos escritos y orales sobre sus inicios. Dentro del Triángulo Máxico, Laza y Verín guardan grandes similitudes, ya sea por la proximidad de sus municipios o por tradiciones pasadas similares. "Non se sabe de onde vimos con certeza, uns din que de América, outros do norte de Europa... A ciencia certa naide sabe de onde vén o Cigarrón nin o Peliqueiro", asegura Modesto Meno, cigarrón veterano.

Laza es un municipio de menos de 1.500 habitantes, mientras que Verín roza casi los 14.000. Es por ello que a lo largo de los años sus Entroidos se fueron diferenciando. Verín está más masificado, la cantidad de cigarrones que recorren las calles los días festivos ronda los 500, mientras que en Laza disfrutan de un Entroido más enxebre, más suyo y con un número de peliqueiros mucho menor, en torno a los 50. 

Y a pesar de sus diferencias, su figura estrella, el Cigarrón y el Peliqueiro están cortados por el mismo patrón, aunque año tras año se debate entre lazanos y verinenses qué y cómo se distingue a un Cigarrón de un Peliqueiro. ¿Habrá realmente alguna diferencia entre esta máscara?

Peliqueiros de Laza

Peliqueiros de Laza.

Traje y máscara

Todo comienzo proviene de la confección y creación del traje, tarea ardua y que Loli Pérez, artesana lazana lleva ejerciendo toda la vida. Con su experiencia afirma que “no traxe non hai diferencia ningunha, é o mesmo para o Peliqueiro que para o Cigarrón”. Además, cabe salientar que, como dice Álvaro Ferreira, artesano y profesor del taller de Cigarrón en Verín, “cando estamos falando de artesanía, falamos de que cada artesán ten a súa forma de traballar e esa é a única diferenza mínima que se pode atopar, do gusto de cada un”. 

Incluso hace décadas se compartían los trajes, como afirma el presidente de la Asociación del Cigarrón, Juan Castro, “antes como non había diñeiro alquilabamos os traxes en Laza e vestiamolos aquí un par de veces e volvían para alá”. 

Cabe resaltar que el traje sin su careta no es nada, por ello, Marcos Álvarez, artesano que elabora caretas bromea explicando que "Peliqueiro é o que se pon en Laza e Cigarrón o de Verín", y añade que en la máscara no hay ninguna diferencia, "cada un elixe o debuxo que quere, segundo o gusto, pero a careta é a mesma para uns que para outros".

Bajo la opinión de los expertos entroideiros, a día de hoy es prácticamente imposible diferenciar cigarrones de peliqueiros, pero, cuando entran en acción ¿es posible una diferenciación?

Peliqueiros y cigarrones corriendo en Laza y Verín.

Movimiento

“Pola propia xeografía do terreo podemos dicir que na forma de correr é onde podemos atopar algunha diferenza”, asegura Ferreira, profesor del taller del Cigarrón, “eles corren dun xeito e nós doutro”. Y es que en Laza, los peliqueiros muestran su estilo en la Praza da Picota, una plaza de pocos metros y estrecha, en pendiente, donde estos hacen carreras cortas a gran velocidad, mientras que en Verín, los cigarrones llevan un ritmo más lento porque corren más kilómetros en llano.

David Añel, un joven Peliqueiro de Laza que lleva vistiendo desde niño el traje, remarca que "en si o traxe é o mesmo, o que cambia un pouco é a maneira de levalo". Algo que apoya Xacobo Novoa, de la Asociación EnLAZAdos, que siente que "ver a un Peliqueiro en acción non é o mesmo que a un Cigarrón, o movemento, o son dos chocos...".

A pesar de que la única diferencia que se puede encontrar es en la manera de correr de cada uno, Loli Pérez asegura que “a diferenza está no que vai por dentro”, a lo que Añel añade que “ao final trátase de desfrutalo, sexa cal sexa xa non é só o vestilo, é a sensación de como te sentes na rúa, esa sensación de ser a autoridade, de que todo o mundo che abra a porta da súa casa...”.

Y como dice Álvaro Ferreira, “non se inventou a máquina de medir os sentimentos, así que non podemos saber quen sente máis ou menos, cada un ten o seu sentimento e tan só hai que desfrutalo”. 

Te puede interesar