Alba Cid, unha viaxe poética

Comezando polo último, acaba de gañar o Premio Nacional de Poesía Joven con “Atlas", que atopa o lector neste poemario?

Un atlas azaroso e persoal, unha mostra do que escribo e do que me imanta. O Atlas é unha especie de viaxe, dividida en ciclos-continentes, polo que é lexible e o que non ao longo do mundo, por moitos entusiasmos, símbolos e os afectos.

Aínda que ten colleitado outros premios, cando lle dixeron que era a gañadora de devandito premio, que sentiu? Que pasou pola súa cabeza nese momento?

Un shock grande, que foi converténdose en inmensa alegría e agradecemento por todos os xestos de agarimo, por sentir que a felicidade estaba a ser compartida. É un premio ao que non te presentas, no que se valoran poemarios en todas as linguas do estado, e cunha restra de gañadoras e gañadores brillantes, de Unai Velasco a Berta García Faet, así que a emoción é maiúscula. O Premio Nacional de Poesía Joven “Miguel Hernández” é unha honra grande, que ademais chega en horas ben especiais, só unha semana despois de que Olga Novo fose recoñecida co Nacional de Poesía, que o ano pasado foi tamén para outra poeta galega de traxectoria consolidada, como Pilar Pallarés.

Que “regra non escrita" a levou a escoller os poemas que o compoñen?

O libro tivo os seus ritmos, nunca apurei o paso para publicalo e polo tanto, acabou sendo un libro de sedimentación, xestado durante anos, que recolle poemas a modo de “historias naturais”, a modo de instrucións, a modo de trípticos... e tamén inclúe unha sorte de ensaio con fotografías propias ao final.

Quizais chama a atención a portada do libro, de onde vén e porque elixiu esa imaxe?

Encontrei a fotografía de Matthieu Paley azarosamente, explorando a web de National Geographic. Eran unhas rapazas xogando ao voleibol na súa aldea do interior das montañas do Karakorum, no norte de Paquistán, e daquela fotografía emocionoume non o exotismo senón a naturalidade, o xogo e o movemento, as complicidades que se intuían, o círculo que elas forman. Conectaba á perfección co ton do libro, para min. Paley, ademais, é coñecido por traballar documentando a vida de certas comunidades illadas ao leste do Himalaia, lugares aos que volve repetidamente.

Ese interese seu pola poesía vén dende sempre? Lembra escribir xa dende a mocidade?

É certo que escribín e debuxei desde nena, pero case máis importante sería dicir que tiven a sorte de ler moito desde moi nena, de que na casa prendesen ese misto ou ese lume para sempre. Lembraba estes días o certame de redacción de Coca-Cola, o Ourense de "Contos para a Mocidade "ou os premios Minerva, e sospeito que, coma outras persoas da miña xeración, o feito de presentarme a estes premios foi seguramente un dos modos de introducirme no xogo da socialización literaria no que isto ten de abertura, de chegar a amigos, autoras e textos aos que sería difícil chegar doutro xeito.

É complicado achegar á poesía a cativada? Porque cre que hai certo “reparo" na lectura da poesía?

Sobre a poesía pesan certos prexuízos ligados á dificultade ou á importancia da forma, pero a poesía é eminentemente libre e permeable, magnética, e ten moitísimas recompensas que ofrecer! Non creo que sexa complicado achegala a diferentes idades, non máis do que achegar a ebanistería ou a ópera, pero do que si estou segura é de que paga a pena vencer as resistencias que haxa, porque a lectura de poesía é unha experiencia dificilmente substituible. Úrxenos reaprender a ler.

Muller e poeta en galego, que nos pode dicir destes tres vértices?

Que son tres “lugares” desde os que escribo, ben seguro, pero coa consciencia de que é sempre no espazo entre os vértices, ao igual que pasa no espazo entre un orixinal e unha tradución, onde reside aquilo que realmente vale a pena.

Complete a frase "A saúde da poética galega é..."

Boa, por vitalidade e diversidade de propostas, mais tamén porque contamos cunha especie de xenealoxía rupturista, moitas veces arriscada. No meu caso, isto é algo que o contacto con poetas doutras latitudes e tradicións sempre refrendou: sorprendinme moitísimo cando un dos poemas incluídos no Atlas (“Historia apócrifa das migracións”) gañou, en tradución de Jacob Rogers, un certame entre a web Words Without Borders e a The Academy of American Poets, xunto a textos desde o chinés, coreano e o español; e durante os anos de lectorado en Oxford presenciei como a poesía galega se le con inmenso interese en Reino Unido, por exemplo. Só nos faltan apoios, estratexias firmes de promoción e tradución.

É tamén moi activa en redes sociais, que cre que aportan as novas tecnoloxías á literatura en xeral?

Para min, que concibo a escrita como un proceso moi ramificado, dependente da observación e de múltiples descubrimentos que chaman por min, a rede é, ante todo, un espazo de información, inspiración e contacto. Nese sentido, é un espazo en certo modo coincidente coa experiencia dunha libraría física, dunha mañá na biblioteca dun museo. As revelacións e os encontros danse en ambos espazos, e restan o tempo e a concentración que ti lles permites, ou así debería ser. En canto ás redes, téñenme dado bastante: acceso a autoras, voces, algunha sorte de contacto, certos tipos de amizade. E que poden achegar as novas tecnoloxías á literatura? Un campo de probas interesante, ademais de recordarnos que hai cousas a mudar na circulación de poesía, que o primeiro libro individual xa non é a única carta de presentación.

Que sente vostede ao escribir?

Curiosidade, unha certa pulsión de xogo, ganas de descubrir o que vai acontecer no poema. Igual que a etimoloxía nos permite tocar a raíz do significado, aquilo que queda sobre o papel permítenos tocar partes de nós e do mundo que permanecían ocultas. Por veces, no traballo co poema emerxen cuestións dificilmente controlábeis, algo que esixe ser expresado, e nese clic da revelación reside o goce, supoño. Como dixo algunha vez a poeta Anne Carson, “a poesía é algo que buscamos ás apalpadelas na escuridade”, e algo diso hai, de pasadizo que aparece cando quere, de lucidez absoluta.

Algún proxecto baixo o brazo?

Veño de colaborar coa editora, discográfica e centro de música aCentral Folque en varios proxectos ilusionantes, un deles, a escrita dun texto para o vinilo Ben Vennas Maio, no que Pablo Sanmamed trae ao jazz contemporáneo a música trovadoresca, partindo das cantigas de Afonso X. Tamén participarei, nunhas semanas, na edición dun festival de poesía multilingüe que se celebra en Cork desde o 2013, o 8th Winter Warmer Poetry Festival, e que desta vez terá que ser online. Polo demais, sempre hai ideas e ilusións, apuntamentos en cadernos e notas do móbil, tecidos en curso.