Abanca e Afundación foron xuntando un gran patrimonio de pintura cando señoreaban co nome de Caixas o espazo galego e, con liñas de valor postas nos artistas plásticos da terra, foron chamando cara un sentimento de raiceira, que se pode sentir cando entramos na exposición dos artistas galegos que emigraron. O que vemos na sala da entidade crediticia galega reflicte unha gran carga emocional se pensamos nos artistas. Nados nas terras do Antigo Reino, os máis vellos entre eles a fins do século XIX, deron coas súas vidas, e ósos, polos países de Europa e América. Botados, viviron neles por tempos infindos e mesmo morreron alí, fóra... Amaron a Galicia, aquí, dende as súas terras e xentes, comeron e durmiron nela, e cando tiveron que vivir lonxe entraron en simbiose coas novas realidades, e afixéronse cos mundos onde deron a vivir coa súa arte. Algúns exemplos están ante os nosos ollos neste regalo para a historia da arte que Carlos L. Bernárdez comisaría.
Con importancia de evento singular foi presentada o pasado mes polo presidente de Afundación e director xeral, co conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta, o alcalde de Ourense, e cargos de representación como o secretario xeral de Cultura, o director territorial de Abanca ou a delegada territorial da Xunta en Ourense, acompañados dunha elixida presenza de cargos bancarios e políticos. O selectivo da inauguración, un mariage en petit comité, fala da súa importancia dende varios puntos de vista, como variadas son as achegas plásticas (por máis que no folleto debería estar a lista).
Estas veñen explicadas con pedagoxía por Bernárdez dende os fondos daquelas entidades crediticias para contar a historia coas obras dos artistas, a meirande parte delas pintadas lonxe de Galicia. Partindo de Castelao, a emigración; os artistas exiliados en América fuxindo da guerra civil e o réxime ditatorial de Franco; e as novas xeracións que se foron cara Madrid, o centro do novo estado centralista. A fronteira infinda, título dun dos libros de Celso Emilio Ferreiro, que estivo no exilio en Venezuela, son 20 artistas escolmados e 45 obras, para facer segundo o comisario ‘un retrato non feito’ da emigración galega.
A través das obras somos quen de visibilizarmos a emigración dende o exilio, tocando cos ollos a Castelao, e a súa retranca nos diálogos dos debuxos. Seoane é estrela da mostra, ben acompañado de Colmeiro, que pinta a Mireya, sobriña de Dieste; e Díaz Pardo cos súas figuras de grandes ollos, os da xove parella que poñen diante deles aos seus fillos, a gran Maruja Mallo e as súas cabezas-porco con bolboretas, e Arturo Soto que de memoria pinta unha paisaxe galega. Leopoldo Nóvoa e o espazo-crómlech; os Granell, co seu mundo -granelandia no dicir de López-Barxas-, o escuro mundo do Laxeiro, de impenetrable luz, Molezún, Mampaso, de Labra, Caruncho, Castillo, Grandío, Lago Rivero, co bergantiñán Manuel Pailós, e Ángel Botello Barros de Cangas do Morrazo. A súa presenza proxectou a proxección cultural de Galicia malgré lui, e a influenza dos seus feitos chega ata nós.
