O Apóstolo Santiago, a historia do patrón dos galegos e de España

A vida do apóstolo Santiago o Maior está fortemente ligada tanto á historia de Santiago de Compostela como á historia do Camiño de Santiago. É imposible entender a importancia, o esplendor e a fama do roteiro de peregrinación xacobea sen coñecer a historia de Santiago Apóstolo. Irmán de Juan, o Evanxelista, fillo de Zebedeo e María Salomé.

Xuntamente con Pedro e Juan, o Apóstolo Santiago pertence ao grupo dos tres discípulos que foron admitidos por Jesús aos momentos importantes da súa vida, como a súa agonía no horto de Getsemaní e no acontecemento da Transfiguración. Santiago foi o primeiro Apóstolo martirizado, degolado por orde de Herodes Agripa cara ao ano 43 en Xerusalén.

A tradición relata como o seu corpo foi trasladado ata Galicia, sendo enterrado nun bosque, onde hoxe se ergue a Catedral. Santiago disque naceu en Betsaida, un lugar da rexión histórica de Galilea. Na actualidade, esta zona correspóndese cun dos estados do norte de Israel. Foi fillo de Zebedeo e Salomé.

Do mesmo xeito que o seu irmán Juan, traballou principalmente como pescador xunto ao seu pai Zebedeo e o seu amigo Simón. Segundo a historia da vida do apóstolo, tanto Juan Evanxelista como Santiago decidiron deixar a súa vida como pescadores cando Jesús se puxo en contacto con eles para formar pare do grupo de doce apóstolos.

Ambos os irmáns foron alcumados por Xesucristo como “os fillos do trono” dado o seu apaixonado carácter

Tal e como conta a Biblia, ambos os irmáns foron alcumados por Xesucristo como “os fillos do trono” dado o seu apaixonado carácter. O Santiago apóstolo o Maior acompañou a Jesús en moitos dos seus milagres e foi testemuña de moitas das súas aparicións tras a súa resurrección. No ano 33 d.C., os apóstolos foron encomendados á misión de difundir e promover o evanxeo polo mundo. Por este motivo, San Santiago apóstolo cruzou o Mediterráneo e penetrou en España, atravesando o estreito de Xibraltar. Desta forma, emprendeu a súa viaxe por España e Portugal, territorios coñecidos naquela época como Hispania.

Os roteiros do Apóstolo

Non se sabe con exactitude o percorrido que seguiu Santiago o Maior ata alcanzar Galicia, que na época romana recibía o nome de Gallaecia. Algúns historiadores apuntan que bordeou o sur de España e que logo percorreu a costa de Portugal. Outros relatos da historia do Camiño de Santiago afiman con todo que percorreu o val do Ebro, atravesando as terras catalás, e que logo tomou a vía romana da cordilleira cantábrica, ata A Coruña. Mesmo hai teorías que apuntan a que se dirixiu a Murcia, pasando por Cartaxena, e desde alí seguiu cara ao norte. Do mesmo xeito que o Camiño de Santiago, o final está claro. Son os posibles roteiros para alcanzar Galicia. Esta diversidade de historias sobre o roteiro que seguiu é o que levou a que Santiago sexa coñecido como o patrón de España e dos peregrinos.

O lugar do sepulcro

O lugar de enterramento do Apóstolo Santiago, no Monte Libredón, quedou no esquecemento ata que ao redor dos anos 820-830 foi descuberto, en tempos do bispo Teodomiro de Iria Flavia. Cando o rei Alfonso II tivo noticia do descubrimento mandou que se construíse no lugar un templo para acoller o sepulcro.

Pronto quedou pequeno para acoller aos moitos peregrinos que comezaban a chegar, de forma que por mandato de Alfonso III iniciouse a construción dunha nova igrexa, consagrada finalmente no ano 899.

A fachada occidental da catedral medieval chegou ata os nosos días a través dos debuxos realizados por Vega e Verdugo. No século XVI fanse as primeiras reformas das fachadas e nos primeiros anos do XVII, Ginés Martínez fai a escaleira renacentista pola que se accede á catedral compostelá.

En tempos de Vega e Verdugo, segunda metade do século XVII, intervense na fachada e nas torres, aínda que non será ata o ano 1738 cando Fernando de Casas derrube a antiga fachada e inicie a construción da actual, caracterizada polos seus grandes vans e unha gran riqueza decorativa, na que participarían importantes artistas composteláns da época. Unha reforma enmarcada polas torres das Campás e da Carraca, adquirindo unha estampa universalmente recoñecida.