Infografía | Francisco Fernández del Riego, 60 anos celebrando a lingua galega

Francisco Fernández del Riego, o autor homenaxeado no Día das Letras Galegas, foi editor, orador, conferenciante e colaborador das cabeceiras de prensa máis importantes de Galicia, foi tamén un prolixo creador en lingua galega: ensaios culturais, manuais de historia da literatura galega, escolmas de poesía galega, antoloxías da literatura universal, un dicionario de escritores en lingua galega, un vocabulario castelán-galego, libros de viaxes e de memorias, epistolarios, relatos curtos e unha novela, contan como legado deste loitador e divulgador da cultura galega dende os tempos da República. Francisco Fernández del Riego, valedor da cultura galega Quen é Francisco Fernández del Riego? Nace en Vilanova de Lourenzá (Lugo) o 7 de xaneiro de 1913, no seo dunha familia de comerciantes. É o primeiro fillo dun total de 11. Empeza os estudos na escola unitaria de Vilanova e despois ingresa no Colexio dos Escolapios, en Monforte de Lemos. Empeza a publicar os primeiros escritos na revista escolar e no semanario Vallibria. En 1930 trasládase a Madrid para estudar Dereito. Alí participa nas asembleas da Federación Universitaria Escolar (FUE) e únese a causa do galeguismo. En 1931, celebra en Lourenzá o Día de Galicia pronunciando un discurso e izando a bandeira galega no balcón do concello. Trasládase a Compostela coa súa familia. Remata os estudos de Dereito e inicia Filosofía e Letras. Defende a galeguización da Universidade. Entra no Seminario de Estudos Galegos e colabora en Nós, A Nosa Terra e noutros xornais e revistas. Ingresa no Partido Galeguista. En 1934 empeza a dar clases na facultade de Dereito, mais é inhabilitado para o ensino co inicio da Guerra Civil. Para salvar a súa vida, enrólase no exército. Ao rematar a guerra, queda a vivir en Vigo, e empeza a traballar con Valentín Paz-Andrade. Encárgase da revista Industrias Pesqueras e dá clases de forma extraoficial nos colexios Mezquita e Labor. En 1940, casa con Evelina Hervella. En 1947 é apresado por dirixir a Unión de Intelectuales Libres (UIL) galega, imputacións que rexeita, mais permanecerá recluído e incomunicado ao longo de dúas semanas. En 1949, publica a súa primeira obra Cos ollos do noso esprito en Arxentina. É correspondente do Centro Galego de Buenos Aires, coordina os programas semanais en galego da BBC e colabora co xornal La Noche. En 1950 participa de forma decisiva na fundación da emblemática Editorial Galaxia e comprometese coa restauración cultural da posguerra. Ao retorno dunha viaxe realizada a Buenos Aires en 1954, detéñeno na súa casa de Vigo e ingrésano no cárcere da Parda como único preso político da prisión. Foi deixado en liberdade sen cargos. En 1960, é nomeado membro numerario na Real Academia Galega, dando lectura ao discurso titulado ‘Un país e unha cultura. A idea de Galicia nos nosos escritores’. Será un dos xestores da celebración do Día das Letras Galegas. Ese mesmo ano dirixe a revista Grial xunto con Ramón Piñeiro. En 1963, Participa na fundación do Partido Socialista Galego, na clandestinidade e é peza fundamental na creación e dirección da Biblioteca Penzol. Dóalle á cidade de Vigo a súa biblioteca e a súa colección artística, para a Casa Galega da Cultura, a sede da Fundación Penzol, da que é director e onde traballa a cotío na última etapa da súa vida. En 1997 é nomeado presidente da Real Academia Galega, cargo no que permanece ata 2001. A lingua galega se abre aos investigadores e se achega á sociedade. Na Cidade Olívica fina en 2010, con 97 anos de idade. En 2022, a Real Academia Galega acorda dedicarlle o Día das Letras Galegas 2023. As súas obras máis salientables Francisco Fernández del Riego é autor dunha extensa obra. A súa obra consta de máis de 150 monografías, traballou como prologuista, editor literario ou tradutor en case un cento de títulos e asinou máis de 4.000 colaboracións en publicacións periódicas. Monografías Cos ollos do noso esprito. Buenos Aires: Alborada, 1949. Danzas populares gallegas. Buenos Aires: Ediciones Galicia, 1950 Historia de la literatura gallega. Vigo: Galaxia, 1951. Galicia no espello. Buenos Aires : Galicia, 1954. Escolma de poesía galega. IV, Os Contemporáneos. Vigo: Galaxia, 1955. Escolma de poesía galega. III, O Século XIX. Vigo: Galaxia, 1957. Un país e unha cultura. A idea de Galicia nos nosos escritores. A Coruña: Real Academia Galega, 1973. Letras do noso tempo. Vigo: Galaxia, 1974. Do dezanove aos continuadores. Antoloxía de poesía galega. Vigo: Galaxia, 1976. Antolín Faraldo: un precursor. Vigo: Grafinsa, 1978. Vocabulario gallego-castellano. Vigo: Galaxia, 1979. Do posmodernismo aos novos. Vigo: Galaxia, 1981. Vicente Risco : escolma de textos. A Coruña : Real Academia Gallega, 1981. Ánxel Casal e o libro galego. Sada: Ediciós do Castro, 1983. Pensamento galeguista do século XIX. Vigo: Galaxia, 1983. Pensamento galeguista do século XX. Vigo: Galaxia, 1983. As peregrinacións xacobeas. Vigo: Galaxia, 1983. Escritores de Portugal e do Brasil. Sada: Ediciós do Castro, 1984. O señor da Casa Grande de Cima de Vila. Trasalba (Ourense): Padroado Ramón Otero Pedrayo, 1988. Diccionario de escritores en lingua galega. Sada: Ediciós do Castro, 1990. O río do tempo. Unha historia vivida. Sada: Ediciós do Castro, 1990. Álvaro Cunqueiro e o seu mundo. Vigo: Ir indo, 1991. Eduardo Blanco Amor. Emigrante e autodidacta. A súa vida literaria. Vigo: Ir indo, 1992. O cego de Pumardedón. Vigo: Ir indo, 1992. Eduardo Blanco Amor : escolma de textos. A Coruña : Real Academia Galega, 1993. Galicia. Vigo: Xerais, 1994. Luís Seoane desde a memoria. Sada: Ediciós do Castro, 1994. A xeración Galaxia. Vigo: Galaxia, 1996. A pesca galega de mar a mar. Sada: Ediciós do Castro, 1998. A pegada das viaxes. Vigo: Ir indo, 2000. Portugal norteño. Vigo: Caixanova, 2000. Con Pondal en Bergantiños. Sada: Ediciós do Castro, 2001. Vigo sentimental. Vigo: Caixanova, 2001. O padre Sarmiento en Galicia. Vigo: Galaxia, 2002. Camiño andado. Vigo: Galaxia, 2003. Lourenzá. Sada: Ediciós do Castro, 2004. Palabras a eito. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 2005. Por terras portuguesas. Vigo: Caixanova, 2005. EPISTOLARIOS Epistolario a Francisco Fernández del Riego. Ricardo Carballo Calero; edición de Dolores Vilavedra e Montserrat Pena. Vigo: Galaxia, 2006. Carta ao meu amigo: epistolario mindoniense a Francisco Fernández del Riego: 1949 -1961; limiar de Francisco Fernández del Riego, edición de Dolores Vilavedra. Vigo: Galaxia, 2003. Cartas a Francisco Fernández del Riego sobre a cultura galega. Manuel Rodríguez Lapa; edición de Tiago Vidal Figueroa. Vigo: Galaxia, 2001. Un epistolario de Ramón Piñeiro. Vigo: Galaxia, 2000. Obras inéditas Diario de guerra. Vigo: Galaxia, 2023. Memorias do París literario. Vigo: Galaxia, 2023. Edicións póstumas e reedicións A xeración Galaxia. Vigo: Galaxia, 2023. Camiño andado. Vigo: Galaxia, 2023. Galicia. Vigo: Xerais, 2023. Loitando pola Galicia que non foi. Artigos e conferencias. 1932-1936. Vigo: Galaxia, 2023. Lourenzá. Vigo: Galaxia, 2023. O río do tempo. Unha historia vivida. Vigo: Galaxia, 2023. Compostela, póla florida. Vigo: Galaxia, 2023. Con Pondal en Bergantiños. Vigo: Galaxia, 2022. Galardóns e recoñecementos 1979: Pedrón de Ouro 1982 Premio vitalicio da Fundación Barrié de la Maza 1985 Medalla Castelao da Xunta de Galicia 1988 a Medalla de Ouro da cidade de Vigo 1988 Premio Trasalba da Fundación Otero Pedrayo 1988 Inauguración da rúa Fernández del Riego en Vilanova de Lourenzá 1989 Colocación dunha placa na súa casa natal 1998 Premio Celanova Casa dos Poetas 2000 Inauguración dunha praza ao seu nome e máis unha escultura feita por Álvaro de la Vega na cidade de Vigo 2001 Medalla de Ouro de Galicia 2002 Nomeamento como fillo predilecto do concello de Nigrán 2004 Premio Laxeiro 2013 Doctor honoris causa pola Universidade de Vigo 2022 Gallego Egregio Fundación Premios da Crítica Galicia 2023 Día das Letras Galegas Fuentes: Real Academia Galega, O portal da Lingua Galega, Real Academia de la Historia