Veciños de Cabaleiros lideran unha excavación en San Adrao

O outono arrincará en Cabaleiros cos traballos de posta en valor do Castelo de San Adrao, no concello de Lobeira. A Asociación cultural Centro de Interpretación Val do Esquecemento ven de recibir a autorización da Dirección xeral de Patrimonio para levar a cabo os traballos arqueolóxicos nos terreos da comunidade de montes veciñais en man común, a primeira intervención no xacemento.

Cada vez son máis os colectivos veciñais e culturais, e mesmo as comunidades de montes, que apostan por investir unha parte dos seus fondos para a rehabilitación e difusión do patrimonio monumental. Sendo varios os casos recentes desenvolvidos na Baixa Limia, dende o Monte Grande de Bande ata o curso do río Caldo en Lobios, e que agora engadirá unha nova parada no denominado Coto de San Adrao.

A recuperación e posta en valor do patrimonio cultural é un dos obxectivos da Asociación Centro de Interpretación Val do Esquecemento, colectivo fundado no ano 2017, que ten nas súas premisas a dinamización de ditos recursos e a mellora da calidade de vida dos veciños.

A asociación que preside Susana Fernández defende a importancia do turismo como un eixo fundamental na creación de riqueza e emprego, sempre que este sexa un turismo sostible “e para iso é importante que a nivel local se faga unha planificación e desenvolvemento dun destino de calidade, competitivo no mercado e con vocación de futuro”, defende o colectivo, que persigue recuperar “para a xente un recurso vivo na memoria oral e que sirva como referente da parroquia e o Concello e teña un valor didáctico para escolares e outros colectivos, á par que ofrecer un recurso totalmente novo para os visitantes de Lobeira e arredores”.

O castelo de San Adrao, o primeiro deste tipo que se porá en valor en Lobeira, foi estudado por Florentino López Cuevillas no ano 1934 e incluído no Plan Básico Autonómico, aprobado inicialmente este ano. A primeira referencia documental se remonta ao libro ‘Celanova Ilustrada’ de Fray Benito de la Cueva, que fala da existencia deste castelo no século X, e posteriormente no século XV, cando foi derrubado polos Irmandiños. Santa Cruz, ao igual que os castelos de Sande (Cartelle) e Castro Leboreiro (Portugal), xogou un papel importante na rebelión dos nobles de Galicia contra o Rei Ramiro II en 979, contando cunhas impresionantes vistas do val do Limia.

Os traballos consistirán nunha primeira excavación no xacemento e a súa posta en valor, cunha actuación valorada en 13.873,75 euros, dos cales 8.869,19 euros procederán dunha axuda do Grupo de Desenvolvemento Rural GDR-10 Limia Arnoia. O castelo de San Adrao non é o único elemento singular da parroquia. Na aldea de Cabaleiros consérvanse os restos do Mosteiro de San Martiño de Grou, documentado dende o século XI e que pertenceu á orde de San Agustín, hoxe en mans privadas e cun mal estado de conservación.

A nivel arqueolóxico, as terras de Lobeira agochan un grande patrimonio aínda por explorar con preto de medio cento de xacementos arqueolóxicos inventariados no seu planeamento urbanístico. A maioría son mámoas e outros elementos do megalitismo concentrado na serra do Leboreiro, pero tamén hai asentamentos calcolíticos, castros, vestixios romanos e medievais.