Lucía Cedrón, activista cultural: “Dorothé Schubarth puxo nome ás mulleres transmisoras da nosa cultura oral”

O primeiro coloquio correrá a cargo de Lucía Cedrón (Chantada, 1968), activista cultural, feminista e membro da Marcha Mundial das Mulleres dende os seus inicios.

En “Anacos de Dorothé” dará a coñecer a pegada fonda e transformadora de Dorothé Schubarth, finada en 2023, unha musicóloga suíza que percorreu durante cinco anos aldeas galegas e recolleu e clasificacou máis de 1.800 melodías tradicionais.

Pregunta.Como de importante foi o labor de Dorothé Schubarth?

Respuesta.Dedicou boa parte da súa vida á nosa cultura. E durante un lustro estivo de aldea en aldea gravando, sobre todo a mulleres. E se este ano as Letras Galegas estiveron adicadas ás tocadoras, foi grazas principalmente a dúas persoas: Doroté Schubarth e Mercedes Peón. A primeira recolleu tódalas melodías e as letras dende o 1978, e a segunda levounas á televisión, o que foi unha revolución.

P.Custa crer que foi unha estranxeira a que creou o “Cancioneiro Popular Galego”?

R.Ela quedou apampada cando descubriu a inmensa riqueza de melodías e cantigas, de sons arcaicos, que había en Galicia, que era o que viña de Europa buscando. Dicía que chegou cando a cultura aínda se mantiña porque aquí tardaron en chegar as estradas, e a xente aínda vivía nas aldeas. Xa chegara a radio, pero quedaban labores conxuntas e noites moi longas, reunións nas que as mulleres transmitían esa cultura tan ancestral, que vén tan de atrás. Hoxe estámola perdendo, pero é a cultura máis sabia: pasou de xeración en xeración.

P.Pero Schubarth non só recompilou cancións: deu voz ás responsables, invisibilizadas.

R.O que fixo ela fronte a outros cancioneiros foi gravar a voz, o timbre de voz, a cadencia, todo respecto de como lle cantaba cada persoa. E sobre todo pórlle nome a esas persoas, aí comézase a descubrir que as mulleres somos transmisoras da nosa cultura oral, xa que a meirande parte das súas informantes foron mulleres. Ademais fixo unha clasificación e transcribiu a melodía e a letra. Aí reside a súa importancia: ata que ela chegou, os que estudaban o folclore non gravaban todo nin nomeaban ás informantes. Máis tarde contou coa axuda de Antón Santamarina e Pedro Barrié de la Maza para levar a cabo o seu épico traballo.

P.Tiveches moito trato con ela.

R.Dorothé era unha persoa inmensamente xenerosa. Enfermou e funa ver a Basilea, pero nunca se esqueceu de Galicia. Aprendeu e amou a nosa lingua, na que escribiu un libro, e estaría moi triste perante a perda actual de galegofalantes. Doou os seus aforros e recollidas ao Museo do Pobo, e tamén cedeu toda a súa biblioteca, moita en galego, á UVigo.