Limo asolagado

Coa ocasión de intercambiar ideas e autores cun xove e prometedor poeta sobre libros de noso que marcan -máis ca marcaren, orientan- tiven que recuar a cando era máis ou menos da súa idade. Alá polos derradeiros anos dos setenta, hai disto cinco décadas e media. Comentoume o mozo interlocutor a súa curiosidade pola miña circia querencia e enorme admiración por Xosé María Díaz Castro. Informeino, pois, do orgullo en ter sido amigo certo e da confianza do dos Vilares (Guitiriz), xa que ambos e dous preparamos a segunda, e definitiva, edición de Nimbos; poemario que aportou luz radiante ás nosas letras. E, ó fío de Díaz Castro, foron saíndo da madeixa do relato outros grandes que, ogano, non forman parte das lecturas da creatividade lírica actual. Tampouco semella que interesen a eruditas e eruditos que exercen a docencia, a investigación e a crítica literaria.

Volvendo ó rego, para nos centrar no remate do tecido do cesto, diremos que na literatura galega contemporánea houbo un momento que coexistiu co resto das avangardas, cando elas chegaron onda nós; o neovirxilianismo

Cómpre, endalí, remontármonos ó latino Publio Virxilio Marón, nado en Pietole, setenta anos antes Xesucristo, e finado en Brindisi, no dezanove da mesma época. Virxilio foi autor da Eneida, modelo da excelencia estilística polo seu equilibrio e musicalidade, alén das Bucólicas e as Xeórxicas. Tal foi o suceso literario, no seu tempo e con posterioridade, que aparece na Divina Comedia de Dante Alighieri como guieiro no percorrido polo Purgatorio e o Inferno. Por certo, xa temos falado algunha vez, Atheán e quen escribe, da cuarta Égloga mesiánica de Virxilio, considerada unha predicción do nacemento de Cristo e da sona que tivo o clásico ó longo a Idade Media, asociada á maxia e á adiviñación. Un poeta con poderes paranormais. Aproveitei para recomendarlle, ó maino e agudo escritor que me visitou, unha viaxe ó lugar que a tradición indica como goio ou sepultura de Virxilio. Quen seica non morreu de feruentissimo solé collido en Megara, senón a consecuencia dunha malleira dos sicarios dun Princeps iracundo e ruín, ciumento da boa relación do poeta co emperador Augusto, quen non cumpriu o desexo de queimar a Eneida, petición do autor. Alí, en Piedigrotta, Nápoles, hai numerosos guías que latrican, nun napulitano inzado de inglés, castelán, francés... e de mil xeitos diferentes, sobre a morte de Virxilio.

Volvendo ó rego, para nos centrar no remate do tecido do cesto, diremos que na literatura galega contemporánea houbo un momento que coexistiu co resto das avangardas, cando elas chegaron onda nós; o neovirxilianismo. Tamén denominado “paisaxismo humanista” e “Escola dos poetas do norte de Lugo”. Precisamente foi Aquilino Iglesia Alvariño, referente do citado Díaz Castro, quen acuñou dita escola. Algo máis vello Aquilino partilla características comúns con Xosé María. Nados en concellos estremeiros, Guitiriz e Abadín, orixe labrega, seminaristas en Mondoñedo sen remataren a carreira eclesiástica, formación grecolatina, profesores, tradutores; apaixonados virxilianos.

Antes ca iles, distintos mais unidos pola chamada da terra e a emoción da paisaxe, cabe citar a Antonio Noriega Varela e Xosé Crecente Vega. Asimesmo lugueses da montaña, con rigor métrico e elevación literaria da variante dialectal, sobre todo o léxico. E como herdeiros de Iglesia Alvariño e Díaz Castro, resulta obrigado pór outro par de destacados; Novoneyra e Manuel María. Velaí unha liña que, en troques de debecer e interromperse, continúa viva na tradición propia.

E Atheán, o anxo encarnado, só cando il quere, no estudante de filosofía e presunto poeta ourensán, Xosé Sorribas? Dirán vostedes, pacientes e amables lectores. O meu anxo, a parte de se declarar, como anticipei máis arriba, convicto e confeso virxilianista, mandoume por whatsapp un texto de Iglesia Alvariño. Aprecieino por resultar acaído á miña circunstancia e estado de ánimo no día de hoxe. Reenvieillo ó poeta mozo. Non forma parte de ningún dos libros publicados polo autor de Cómaros verdes. Trátase dunha composición solta, datada en 1956, que titula, Eu estaba asolagado. “... eu estaba asolagado nunha lagoa de soños e auga,/ parada e morna coma un limo.../ no aire unha pola de pexegueiro florida e un paxaro/ unha mañá máis, deshorada e sen ninguén...”.