Un terremoto máxico

Hai efemérides insignes que son imposibles de igualar e incluso de imaxinar. Refírome a que a Ribeira Sacra está a piques de cumprir un milenio. Hoxe conmemoramos 900 anos desde que un documento oficial falase deste máxico lugar, daquela nomeado coma Rovoyra Sacrata.

O nome aparece por primeira vez nun documento no que a raíña Teresa de Portugal, xunto co conde Fernando Pérez e co seu fillo Alfonso Enríquez, doan ao mosteiro de Santa María de Montederramo, o lugar de “Rovoyra Sacrata”, cuxos termos se delimitan no territorio de Caldelas, e concede sobre o mesmo privilexio de exención xurisdicional; datado o 21 de agosto de 1124 en Allariz, Ourense.

Un fito histórico que marca a identidade dun territorio que é moito máis que un simple lugar de singular beleza. Estamos nun enclave do mundo onde conflúen as provincias de Ourense e Lugo, a historia, a natureza, o patrimonio e un xeito de vivir e de entender a vida que lle confire á Ribeira Sacra ese aura tan especial que vén cultivando, como se vive a viticultura na súa impactante paisaxe: dun xeito heroico.

Un fito histórico que marca a identidade dun territorio que é moito máis que un simple lugar de singular beleza

Os recoñecementos a este universo comezaron coa declaración da Ribeira Sacra por parte da Xunta de Galicia como Ben de Interese Cultural o 27 de decembro de 2018, e a declaración, o 15 de setembro de 2021, como Reserva Mundial da Biosfera. E en abril deste ano chegaba a gran noticia: a candidatura da Ribeira Sacra a Patrimonio Mundial da UNESCO, froito do excelente traballo desenvolvido polos responsables desta candidatura.

Unha tarefa dobre, pois fíxose necesario reformular a proposta logo daquel paréntese acordado en 2021, profundando no excepcional valor da Ribeira Sacra.

Un valor universal pola súa extraordinaria importancia natural; polo legado cultural e histórico que nos deixou; porque marcou un xeito de vida vinculado á terra e á vide; e porque ademais transcende calquera fronteira administrativa… porque somos moitos concellos aos que nos une a Ribeira Sacra: Nin tan sequera o río Sil é unha fronteira. O Sil atravesa a Ribeira Sacra, pero non a divide. Nin hai 900 anos, nin hoxe.

A provincia de Ourense non pode perder as oportunidades que se lle presentan. Para a provincia que represento, ter unha parte do seu territorio baixo a distinción de Patrimonio da Humanidade constituiría unha enorme vantaxe competitiva. Teríamos a oportunidade de ofrecerlle ao visitante un atractivo de primeira orde que sumar, por exemplo, a recursos singulares da nosa terra como o termalismo. Un atractivo máis que poríamos á disposición do viaxeiro a pouco máis de dúas horas de Madrid grazas ao AVE.

Pero, con todo, non nos quedemos só coa esperanza dunha candidatura nin, chegado o momento, coa satisfacción dunha declaración. Aínda hai camiño que percorrer, e cómpre facelo con sumo coidado.

Primeiro, temos ante nós un gran reto: Conservar eses valores naturais, culturais, sociais e patrimoniais que conforman a Ribeira Sacra. Un reto no que temos que traballar todas as administracións e entidades implicadas para sentar as bases dunha explotación turística sustentable.

Nos últimos anos asistimos a un despegue turístico desta zona que trouxo vantaxes económicas, de xeración de riqueza, emprego, e, sobre todo, fixación de poboación. Temos que engadir a todos estes factores a sustentabilidade, que sen dúbida converteranos nun destino más forte e sólido fronte as explotacións masivas.

E, en segundo lugar, cómpre darlle pulo a colaboración público-privada. Son moitos os campos nos que comprobamos os positivos resultados deste tipo de cooperación e creo que esta non vai ser unha excepción.

Estou a falar como presidente da Deputación de Ourense. Mais como alcalde de Pereiro de Aguiar, ás portas da Ribeira Sacra ourensá, comprobo case a diario a expectación que esperta este tesouro. A Ribeira Sacra sempre estivo, máis nunca como ata o de agora fomos tan conscientes da súa importancia, da súa singularidade e do altísimo valor que sempre tivo e que continúa a manter.

Por elo, non me cansarei de transmitirlle os meus máis sinceros parabéns aos autores desta candidatura por conseguir que non se perda ese sono polo que tanto loitamos. E aos responsables das administracións e entidades, quédanos impulsar este destino como un espazo sustentable e como exemplo do traballo coordinado entre o público e o privado. Cooperando, alcanzaremos ese milenio para culminar un fito histórico que suporá situar a este máxico territorio no lugar do mundo que lle corresponde.