A materia pendente da Xustiza

Ao escoitar e ver ao Fiscal Xeral do Estado sentado na presidencia do acto de apertura do ano xudicial sentín verdadeira satisfacción democrática. Permítanseme estas tres cualificacións. Verdadeira, porque para min a transcendencia de canto está a suceder na continuada confrontación dalgúns sectores do poder xudicial contra os poderes executivo e lexislativo é un terrible síntoma de perversión política que racha coa paz social e me doe sen paliativos. Satisfacción, porque a Álvaro García Ortiz desde un bulo, sen probas demostrativas, estáselle arrastrando ao banco dos acusados dacabalo de supostos indicios que poñen en perigo a tranquilidade individual de cuantos españois teñan que enfrontarse a un preito algunha vez. O exemplo é humanamente demoledor. E democrática, porque en bo uso da verdade e a presunción de inocencia, como ditamina a Constitución do 78, o fiscal xeral actuou baixo o criterio legal ao esixir unha condena antes que a obriga de demostrar a súa inocencia. Constitucionalmente sentouse á beira do rei na cadeira que en xustiza lle corresponde.

Nestes meses de alborotos por primeira vez na historia da actual democracia vimos a maxistrados manifestarse contra unha lei de amnistía por entón non escrita. Ou facer folga contra unha reforma necesaria da carreira xudicial, que en puridade lle corresponde realizar aos poderes executivo e lexislativo. Ou lemos autos verdadeiramente esperpénticos tratando de destruír socialmente a determinados personaxes. Ou coñecemos manobras propias de leguleio para perseguir a un presunto inocente. Ou escoitamos opinións de xuristas con fundamentos exclusivamente ideolóxicos… Estes meses de alboroto, digo, a cidadanía que traballa para vivir á marxe dos intereses dos poderes, que vive para pasar por esta maldita vida coa maior tranquilidade posible, que se esforza na educación da prole ou soña cunha xubilación decente, contempla o espectáculo con máis temor que esperanza. Esa xente, que somos a maioría, chegamos á conclusión de que o anello ruxe ruxe de que a xustiza é unha permanente farsa sobre o escenario de intereses espurios, era certo. E se non o é, hoxe paréceo.

Mentres a barafunda chamaba á miña porta lembrei unha afastada reunión informal, celebrada na primavera de 1993, con Felipe González, naquel momento presidente do goberno e candidato a continuar séndoo na seguinte IV lexislatura. O pequeno grupo convidado compoñiámolo xornalistas e escritores. Felipe vangloriouse de conseguir a reforma do Estado, ampliado as competencias das Autonomías, democratizado o exército, reformado a educación, universalizado a sanidade, etc. O país saíra da ditadura e o progreso resultaba evidente pero segundo el quedáballe unha materia pendente: a reforma da Xustiza. E propoñíase aprobala nos seguintes catro anos. Por entón nos fiadeiros sinalábase a Baltasar Garzón como futuro Ministro de Xustiza e creo lembrar que foi o compañeiro Pepe Oneto quen lle advertiu ao presidente que sería unha mala opción para lograr o cambio necesario. Felipe non contestou e chegado o momento o elixido foi Juan Alberto Belloch quen, do 93 ao 96 nin sequera puxo os alicerces da democratización do acceso á carreira xudicial.

Logo a Aznar veulle moi ben o estado conservador existente. A Zapatero atárono de pés e mans os poderes fácticos. Rajoy nin mareou a perdiz. Trinta anos despois daquela xuntanza, en minoría a testemuña tomárona Pedro Sánchez e Félix Bolaños. Porén neste arranque do novo ano xudicial o panorama non semella esperanzador.