Eu sonlles de Allariz. Esta élles unha das poucas certezas que eu teño; dígollo, así de entrada, non vaia ser que algúns pensen que son dos que ten moitas delas e se mostra sempre disposto a ofrecerllas á concorrencia.
Téñolles moi poucas certezas e ben que o sinto; cantas máis teñas con máis xente te vas podes identificar e, abeirado ó grupo composto por xentes así, máis amparado has estar no teu recorrido vital. Unha vez esgotado este ó que suceda xa non te vai afectar. Sucederá así non só grazas a todas as certezas compartidas, senón ó feito de telo feito con xentes que van defendelas, ó carón da túa memoria, coa afervoada paixón da que eu carecín sempre. Sempre que chegado o instante de me fundir nun grupo, sequera fose este de música ambiental ou de sufraxistas de calquera índole e condición, discrepei do espírito que alentaba ó grupo e marchei coa miña disonántica música a outra parte.
Na sabedoría popular, este xa longo introito, resúmese na convicción de que, o que a boa árbore se arrima, boa sombra ha ser a que o acolla no seu seo; no seo da sombra que a súa prolífica ramaxe espalle no seu redor e mentres non se saia dela e vaia xirando según o sol ascende, según o sol descende, facéndoo sempre de acordo da secuencia estacional imposto polas coordenadas xeográficas que sinalan o teu lugar na Terra. Resúmese isto naquela resposta que, se ben o recordo, deu Roosevelt referida a un líder africano moi amigo do deseño de sorprendentes uniformes cos que vestir: “É un fillo de puta, pero é o noso fillo de puta”; é dicir que estaba acollido a unha sombre protectora de altísima eficacia.
Xúrdeme este comentario (xa verán que cousas se me ocorren e que non di nada novo) según avanzo na lectura dun extraordinario libro que, baixo a autoría de Xosé A. López Silva, chegou hai nada ás librerías editado que foi por Guadalmazán co título de “Historia Natural de Plinio. El bibliotecario del mundo”. Lese non sei se como se fose unha novela ou se tratase dun relato ameno que che subxuga dende a primeira liña; non sei se ata a derradeira pois aínda vou pola súa páxina trescentas oitenta e nove, páxinas ás que a preceden nas que se van narrando e comentando as regueifas que Plinio adoitaba recoller do sentir popular arredor da profesión médica.
Dicíalles que se trata dun libro extraordinario que -ogallá me equivoque- non vai ser tratado nos medios de comunicación coa profusión que se debería. Por poñerlles un exemplo do que quero dicir e non sei se expresar co bo tino preciso e necesario: pode haber éxitos editoriais de libros tales como “El infinito en un junco”, extraordinariamente ben escrito, no que se recollen cantidade de datos e referencias culturais de todo tipo, tantas que acaba por se converter nun texto divulgativo ben documentado e ademais poderosamente ben relatado. O que non é pouco, nin moito menos.
Case que con toda seguridade, o libro de López Silva non vai recibir a atención que se merece; probablemente debido á escasa sombra que proxecta unha editorial como a citada. Mesmo neste noso e misterioso país o feito de estar editado en castelán lle prive tamén da sombra protectora da crítica periodística realizada dende as coordenadas propias do sistema literario galego. Non sería nin o primeiro nin o segundo caso no que tales cousas suceden.
A pulcritude narrativa de López Silva, o inmenso caudal de coñecementos que lle valen ó autor pra poder seguir a liña narrativa de Plinio, reproducindo os seus textos a fin de contextualizados no seu tempo e mesmo referenciándoos a estes nosos e recentes, converten este libro en merecedor dun impacto editorial que lamentablemente se lle vai escatimar. Se López Silva vivise en Madrid e o libro estivese editado por unha casa editora pertencente a algúns dos grandes grupos editoriais desfrutaría desa sombra protectora que propiciou hai xa anos o grandioso e inesperado éxito dun libro tal como o da autoría de Fernando Sánchez Dragó, o titulado “Gárgoris y Habidis. Una historia mágica de España”, prologado que foi por Gonzalo Torrente Ballester e que permaneceu anos en cabeza da lista dos libros máis vendidos en España. Un tocho que, na súa versión orixinal, debidamente mecanografado, pero debidamente podado, coido que foi lido na súa integra totalidade por moita menos xente da que se gastou os cartos na súa adquisición. A algo máis que probable causa de tal éxito haberá que radicala na Editorial Planeta.
Non se trata eiquí de censurar tales feitos senón simplemente de constatar a súa existencia e avisar da existencia dun gran libro colaborando a que a súa existencia pase menos desapercibida da que se sospeita que lle aconteza. Pero non toda a “culpa” de que as cousas sexan así deberá recaer no estado de cousas se, nese tal estado de cousas, non admitimos o feito de que tamén nós mesmos temos parte de esa “culpa” pois, dentro das coordenadas que nos son propias, témonos convertido en excelsos partidarios de nos excluír os uns dos outros. As agora máis numerosas asociacións de escritores galegos, dun e doutro signo, nun e noutro idioma, van seguir aplicando a vella petición de que cegue un con tal de que o outro perda un ollo, perdón; ogallá os feitos me desmintan e deixen unha vez máis en evidencia.
Un escritor é alguén que nos axuda a unha contemplación máis cabal do noso mundo; é alguén que, malia prestarnos os seus ollos pra completar a nosa visión da realidade máis próxima, pode quedar oculto a forza de que os nosos prexuízos, a nosa ignorancia, nos ceguen tanto que acabemos por atopar ningunha luz.
Non hai moito que un dos nosos máis cabais escritores celebraba o feito de que sexamos o único pais do mundo no que o noso himno, un dos nosos himnos, consista en preguntarlle á natureza encol de líricas variedades que cumprido fin terán. Debe ser que eu son máis daquel outro himno que entoaba o meu defunto pai: casta dos celtas esperta axiña, dicía, e logo continuaba: Os de Castela son castelaos, os de Galiza galegos son, pero non somos, como españois nin eles amos nin servos nós, incitándonos a dar resposta a tal estado de cousas. Claro que o meu tocaio e autor do texto seica era de dereitas e ó millor por iso aínda non soubemos recorrer a el no tempo de nos identificar coa realidade que nos rodea esperando que as nosas vaguedades teñan o cumprido fin que tantos desexamos. Poñer a venda antes da ferida non é moi aconsellable así que ogallá me equivoque e que, uns e outros, galegos e casteláns parlantes, manifesten con gozo a existencia dun libro que deberemos agradecer e celebrar todos nós. Todos.
