Amor(es) e lingua

O amor entre as persoas, nestes tempos, ten moitas formas normalizadas; e todas, por sorte xa asumidas polo conxunto social. A vida privada, privada é, e cada un a vive como quere. O habitual e máis corrente dos amores -e imprescindible para a continuidade da especie humana- é o que se cruza entre home e muller concretado nesa intimidade constante e esforzada, a tradicional alianza con vocación de permanencia, -familia- ou sexa, pai, nai e fillos e fillas; estes últimos, cada vez menos. E como somos farrapos de materia tecidos do tempo, un pertence a unha familia de orixe na que é fillo, e outra de destino na que lle cadra ser pai ou nai. Hai outras formas, igualmente lexítimas, de amor e convivencia entre persoas, tamén do mesmo sexo, varóns ou femias, de longa tradición histórica; e outras máis novas que no seu conxunto están englobadas nesas siglas un tanto complicadas como LGTBIQ+ e que, a verdade, teño dificultades en identificar; o que non lle resta unha areixa ao meu respecto a todas elas, claro. O mesmo respecto que, loxicamente, esixo para o modelo máis vulgar no que estou integrado.

Dito isto, creo que coas linguas acontece algo semellante: existen distintos tipos de amor, e debemos ser respectuosos cos que non sexan da nosa forma de entendelo. Ou sexa, un non é máis “amante” dunha lingua por estar en posturas máis extremas en canto ao uso fóra ou dentro da comunidade ou usar unha ortografía ou outra, e non ten dereito ningún a anatemizar os demais.

Isto é tan obvio como diáfano: os distintos modelos deben convivir con respecto máximo de acordo coa dignidade inherente ás persoas todas. Na civilización occidental, no século XXI, a ningún hetero ou gay se lle pode ocorrer impor o seu modelo a outros, insultando ou menosprezando ao “outro”. Faltaría máis. E o que non respecta, sitúase fóra da normalidade e, tamén, fóra da lei, das normas que nos damos para convivir xuntos.

Dito isto, creo que coas linguas acontece algo semellante: existen distintos tipos de amor, e debemos ser respectuosos cos que non sexan da nosa forma de entendelo. Ou sexa, un non é máis “amante” dunha lingua por estar en posturas máis extremas en canto ao uso fóra ou dentro da comunidade ou usar unha ortografía ou outra, e non ten dereito ningún a anatemizar os demais. A min, por exemplo, que me parecería unha sorte inmensa o ensino vehicular en galego en todas as materias, cando menos, en primaria e na ESO, como posibilidade de convivencia real coa lingua de todos os nenos e nenas do país agora que os avós das aldeas están deixando de existir, pois paréceme ridículo querer afirmar identidade a través do uso de tradutores para falar cun de Madrid ou Bilbao, en vez de usar unha lingua común que saben uns e outros, como é o castelán.

Os que levamos escrito miles de artigos en galego ou dedicamos a nosa vida profesional á turrar por esta fala nosa, non podemos admitir que calquera neófito por cuestión de militancia extrema, se permita o ataque a outras formas de amor non concordantes coa súa, negando que sexan amor verdadeiro. Galicia debe fixarse, creo, no modelo luxemburgués e non nos vasco ou catalán. Porque nós temos unha lingua de noso, de identidade, e dúas amplas que debemos falar o mellor posible para facermos de bisagra entre dous mundos como son os de expresión castelá e portuguesa. Os luxemburgueses que teñen a súa lingua blindada no prestixio das casas, das escolas primarias e dos corazóns, prefiren non enredar con Europa, e usaren alí unha das outras tres que dominan todos como nativos, alemán, francés, e inglés. Por iso, insisto, sería bo introducir dentro da materia de galego o estudo das diferenzas ortográficas, fonéticas e gramaticais entre galego e portugués, para que o seu coñecemento sexa universal e non só dos que opten como segunda lingua “extranxeira”, que non o é, dada a súa proximidade. Un xeito de multiplicar a “rendibilidade social” da materia.

Si. Debemos amar todas as linguas do noso repertorio, porque son todas un ben. E cantas máis, mellor. Pero son para entenderse, non para enredar. Para iso está a creación literaria.